چالشهای داغِ خط تولید (Hot Process Risks)
۱. معمای “افتِ تبخیر” (Evaporation Loss)
برای تولید نبات، شربت باید تا حد اشباع بجوشد. در این فرآیند، حجم زیادی آب تبخیر میشود. اگر شما ۱۰۰ تن شکر و ۵۰ تن آب مصرف کنید، محصول نهایی ۱۵۰ تن نیست! شاید ۱۱۰ تن نبات باشد. ممیزین این اختلاف ۴۰ تنی را اگر مستند به “فرمولاسیون استاندارد و گزارش تولید” نباشد، به عنوان فروش کتمان شده (خارج از فاکتور) در نظر میگیرند و مالیات سنگینی میبندند.
۲. چرخهی شیرهی باقیمانده (Recycled Mother Liquor)
پس از تشکیل بلورهای نبات شاخهای یا چوبی، مقداری شیره غلیظ در ته پاتیل باقی میماند. این شیره یا دوباره وارد چرخه تولید میشود (برای نباتهای ارزانتر یا آبنبات) یا به عنوان ضایعات به قنادیها و زنبورداریها فروخته میشود. عدم ثبت فروش این ضایعات یا عدم مستندسازی بازگشت آن به خط تولید، پاشنه آشیل حسابداری نباتریزی است.
استراتژی ما: موازنهی جِرم (Mass Balance)
ما باید یک جدول “بهابازار تولید” طراحی کنیم. در یک طرف: ورودی شکر، آب، زعفران. در طرف دیگر: خروجی نبات درجه یک، نبات تخته (کف پاتیل)، شیره ضایعاتی و بخار آب. مجموع وزن خروجیها باید با ورودی برابر باشد. هر گرم اختلاف باید با عنوان “افت استاندارد فرآیند” (Standard Yield Loss) و با تاییدیه کارشناس صنایع غذایی در اسناد پیوست شود.
چکلیست شفافسازی طعمدار
-
✔
زعفران (The High-Cost Trap): زعفران گرانترین افزودنی است که معمولاً فاکتور رسمی ندارد. برای پذیرش هزینه آن توسط دارایی، باید خریدها را از طریق “فاکتور خرید امانی از کشاورز” یا تعاونیهای روستایی ثبت کنید. نسبت مصرف زعفران به شکر باید منطقی باشد (مثلاً ۱ گرم در ۳ کیلو نبات). مصرف بیش از حد، مشکوک است. -
✔
نخ و چوب (Consumable Check): درست مثل صنایع بستهبندی، ممیزین اینجا هم “تعداد چوب یا نخ” خریداری شده را میشمارند تا تیراژ تولید را حدس بزنند. موجودی انبار ملزومات باید با آمار تولید همخوان باشد. -
✔
ارزش افزوده: برخلاف شکر خام که ممکن است معافیتهایی داشته باشد، نبات و آبنبات به عنوان محصول فرآوری شده، قطعاً مشمول ۱۰٪ ارزش افزوده هستند. تفکیک فروش “شکر خام مازاد” (اگر دارید) از “نبات” برای تعیین نرخ مالیاتی ضروری است.