رشد بی سابقه درآمدهای مالیاتی کشور درحالی است که به گفته مسئولان با هوشمندسازی نظام مالیاتی، درآمدهای دولت از محل وصول مالیات افزایش و تعداد مودیان نیز با شناسایی آنها درسالهای آینده بیشتر خواهد شد.
درآمدهای مالیاتی در دولت سیزدهم رشد قابل توجه و خیره کننده ای داشته طوری که بیش از ۵۰ درصد درآمدها مصوب قانون بودجه امسال وصول شده است. این عملکرد مطلوب حاصل تلاش گسترده برای جلوگیری از فرار مالیاتی، ایجاد پایه های جدید مالیات، ساماندهی کارتخوانها، مقابله با کم اظهاری و بررسی دقیق چگونگی درآمد شرکت های بزرگ و متوسط برای پرداخت مالیات بوده که کارایی دولت را در این بخش نسبت به سایر بخش ها شاخص کرده است.
طبق گزارش های موجود درآمدهای مالیاتی کشور در نیمه اول امسال به ۲۳۱ هزار میلیارد تومان رسیده که معادل ۷۱ درصد کل درآمد مالیاتی محقق‌شده سال ۱۴۰۰ است. این در حالی است که در پی تصمیم دولت و مصوبه مجلس شورای اسلامی، مالیات بخش تولید ۵ درصد نسبت به سالهای قبل کاهش یافته است.
با نگاهی به عملکرد دولت سیزدهم در بخش مالیات ستانی خواهیم دید که مجموع درآمد مالیاتی محقق شده کشور درسال گذشته ۳۲۵ هزارمیلیارد تومان بوده که این رقم در سال ماقبل آن یعنی سال ۹۹ حدود ۲۰۷ هزار میلیارد تومان بوده است. همچنین بررسی ها نشان می دهد که در سال ۱۴۰۰ ماهانه ۲۵ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی در کشور کسب شده که امسال این رقم با رشدی قابل توجه به ۴۵ هزار میلیارد تومان رسیده است.
اینکه دولت سیزدهم موفقیت های چشم گیری درحوزه مالیات با توجه به افزایش میزان مودیان و درآمدها داشته است، بی تردید نشان از تمرکز و توجه سازمان امور مالیاتی بر شناسایی دقیق فراریان مالیاتی دارد زیرا این سازمان با حرکت در مسیر هوشمندسازی مالیات، توانسته است به شیوه های مختلف بخش عمده ای ازآنها را شناسایی و وادار به تمکین به قانون کند
عملکرد مطلوب دولت در وصول درآمدهای مالیاتی
این موفقیت ها حاصل عملکرد درست و کارشناسانه سازمان امور مالیاتی کشور بوده که توانسته است برای تحقق اهداف خود تعداد مالیات دهندگان را افزایش دهد، طوری که اخیرا رییس این سازمان اعلام کرد؛ “طی یک سال گذشته با اطلاعاتی که از بانک‌ها، بیمه ها و سایر دستگاه ها دریافت کردیم، توانستیم دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر مودی جدید را شناسایی کنیم. همچنین حدود یک و نیم میلیون نفر اظهارنامه جدید دریافت کردند تا مجموع مودیان در کشور به بیش از چهار میلیون نفر برسد”. البته همچنان معتقدیم که فعالان اقتصادی زیادی وجود دارند که شناسایی نشدند.
به هر حال اینکه دولت سیزدهم موفقیت های چشم گیری در حوزه مالیات با توجه به افزایش میزان مودیان و درآمدها داشته است، بی تردید نشان از تمرکز و توجه سازمان امور مالیاتی بر شناسایی دقیق فراریان مالیاتی دارد زیرا این سازمان با حرکت در مسیر هوشمندسازی مالیات، توانسته است به شیوه های مختلف بخش عمده ای از آنها را شناسایی و وادار به تمکین به قانون کند. اقدامی درست که دولت به جای تکیه بر درآمدهای پرریسک نفتی مسیر درست اجرای قانون برای کسب درآمدها از طریق مالیات ستانی را در پیش گرفته است و از آنجایی که هنوز هستند خیلی ها با ترفند و زیرکی فعالیت های اقتصادی و … انجام می دهند اما سهمی در پرداخت مالیات به دولت را ندارند، شناسایی و در قبال فعالیت و کسب درآمدی که دارند آنها را مکلف به پرداخت مالیات می کند.
بررسی ها از چگونگی نحوه فعالیت و درآمدزایی بنگاههای اقتصادی و … دقیق تر انجام می شود، بنابراین مسلم است که هم مودیان جدید شناسایی و در پرداخت مالیات سهیم شوند و هم اینکه درآمدهای مالیاتی افزایش می یابد
شناسایی مودیان جدید مالیاتی و کسب درآمدهای قابل توجه
سیاوش غیبی پور، کارشناس خبره امور مالیاتی و اقتصادی در گفتگو با «بازار» درباره علل رشد درآمدهای مالیاتی در دولت سیزدهم و افزایش قابل توجه مودیان، گفت: عوامل مختلفی در این بخش دست به دست هم داده است تا درآمدهای مالیاتی کشور نسبت به سنوات گذشته از رشد چشم گیری برخوردار شود. به طور مثال وقتی پایه های مالیاتی جدید ایجاد و یا برای جلوگیری از فرارمالیاتی اقدامات مطلوبی در شناسایی فعالان اقتصادی که نمی خواهند به دولت مالیات بدهند بکار گرفته می شود، همچنین بررسی ها از چگونگی نحوه فعالیت و درآمدزایی بنگاههای اقتصادی و … دقیق تر و موشکافانه انجام می شود، بنابراین مسلم است که هم مودیان جدید شناسایی و در پرداخت مالیات سهیم شوند و هم اینکه درآمدهای مالیاتی فراوان وصول شود.
وی افزود: البته چنانچه چگونگی میزان افزایش مالیات را نسبت به سالهای گذشته مقایسه کنیم خواهیم دید که سهم مصرف خانوارها و بنگاههای اقتصادی از فعالیت ها و … نیز هرساله نسبت به سال ماقبل آن افزایش می یابد اما مهمترین موضوعی که باعث شد تا میزان درآمدهای دولت طی سال جاری از محل مالیات افزایش یابد، این بود که در قانون بودجه ۱۴۰۱ اخذ مالیات از خانه های خالی، خودروهای لوکس و خانه های گرانقیمت به عنوان پایه های مالیاتی جدید مد نظر قرار گرفت که این موضوع باعث شد تا منابع مالی جدید به درآمد دولت اضافه شود. علاوه بر این توجه به کیفیت و کارایی شرکت های بزرگ نسبت به درآمدزایی و نحوه پرداخت سهم مالیات آنها، بحث دیگری است که امسال مورد توجه قرار گرفت زیرا در گذشته سازمان امور مالیاتی چشم بسته به این قضیه نگاه می کرد اما اکنون این سازمان ۱۰۰۰ شرکت بزرگ و متوسطی را که نسبت به سهم مالیات دهی آنها تردید داشت مورد بازبینی دقیق و بررسی مجدد قرار داد و از این طریق نیز برای کسب درآمد قانونی بیشتر توفیقاتی حاصل کرده است. چرا که روش‌های فرارمالیاتی در گذشته چون ایجاد شرکت‌های صوری و یا اینکه برخی شرکت ها درمحاسبات برای پرداخت مالیات درآمدهای غیر واقعی و کمتری را متناسب با کارکردی که داشتند را اعلام می کردند، وجود داشت.
در طرح ساماندهی کارتخوانها، ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه کارتخوان به پرونده‌های مالیاتی وصل شده است این اقدام قابل توجه موجب شده است تا بیش از ۲ میلیون مودی جدید در کشور برای پرداخت مالیات شناسایی شوند. این ۲ میلیون واحد شغلی تاثیر بسزایی بر افزایش میزان درآمدهای مالیاتی کشور به جای گذاشته است در حالی که برخی واحدها علاوه بر مالیات، مالیات ارزش افزوده را به دولت پرداخت کرده اند
ساماندهی کارتخوانها اقدامی بی نظیر برای شفاف سازی امور و جلوگیری از فرار مالیات
این کارشناس امور مالیاتی دلیل اصلی افزایش درآمدهای مالیاتی دولت طی ۲ سال اخیر بخصوص امسال را ساماندهی میلیونها کارتخوان و اتصال آنها به پرونده مالیاتی بدنبال اجرای ماده ۱۱ قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان عنوان کرد و افزود: در طرح ساماندهی کارتخوانها، ۹ میلیون و ۳۰۰ هزار دستگاه کارتخوان به پرونده‌های مالیاتی وصل شده است این اقدام قابل توجه موجب شده است تا بیش از ۲ میلیون مودی جدید در کشور برای پرداخت مالیات شناسایی شوند. این ۲ میلیون واحد شغلی تاثیر بسزایی بر افزایش میزان درآمدهای مالیاتی کشور به جای گذاشته است در حالی که برخی واحدها علاوه بر پرداخت مالیات، مالیات ارزش افزوده را به دولت پرداخت کرده اند.
غیبی پوراضافه کرد: علاوه بر ساماندهی کارتخوانها و اتصال آنها به پروند مالیاتی همچنین بررسی دقیق شرکت ها برای پرداخت واقعی سهم واقعی مالیات، اخذ مالیات از خانه های خالی و خودروهای گرانقیمت نیز که جزو پایه های مالیاتی جدید دولت محسوب می شوند اقداماتی صورت گرفته است اما متاسفانه در عملیاتی کردن چنین قانونی ضعف اجرا مشهود است. البته در این بخش بایستی به موضوع هزینه و فایده نیز نگریسته شود. به طور مثال اخذ مالیات از خانه های خالی بیشتر برای ممانعت از گرانی مسکن و اجاره بها بود که چنین اقدامی اثر چندان مطلوبی نداشت آنگونه که طی سال جاری اجاره بها ۳۰ تا ۵۰ درصد افزایش یافت.
بنا به این گزارش، درآمدهای مالیاتی کشور در حالی افزایش یافته است که به گفته کارشناسان و مسئولان سازمان امورمالیاتی هنوز خیلی هستند که با فعالیت در اقتصاد زیرزمینی درآمدهای کلانی کسب می کنند اما دولت را در پرداخت قانونی مالیات همراهی نمی کنند. در چنین شرایطی دولت با اجرای مجموعه اقدامات، طرح‌ها و رویکردهای تحول نظام مالیاتی بخصوص حرکت این سازمان در مسیر هوشمندسازی مالیات و شفاف سازی فعالیت های اقتصادی و … بی تردید در آینده شناسایی فراریان مالیاتی افزایش و تعداد مودیان نیز بسیار بیشتر خواهد شد.