تامین مسکن یکی از اساسی‌ترین نیازهای هر فرد است. بعضی از افراد در جامعه بیشتر از یک خانه دارند و درعین‌حال، افرادی هم هستند که از نداشتن سرپناهی برای زندگی خود رنج می‌برند. این در حالی است که در سراسر کشور خانه‌های خالی و بلااستفاده وجود دارد. در سال ۹۹ طرح مالیات بر خانه های خالی شورای نگهبان تصویب شد و کماکان در حال اجرا است. در این مقاله هرآنچه را که باید درباره مالیات بر خانه های خالی بدانید، توضیح می‌دهیم. پس برای فرار از جریمه خانه های خالی تا پایان این مقاله از سری مقالات آموزش مالیات همراه ما باشید.
به چه خانه‌هایی خانه خالی می‌گویند؟
قبل از اینکه به بررسی مالیات بر خانه های خالی بپردازیم، بهتر است با مفهوم خانه خالی آشنا شوید. قانون مالیات بر خانه های خالی شورای نگهبان، شرایطی در نظر گرفته است که در صورت تطابق با آن‌ها، خانه موردنظر مشمول مالیات خانه خالی میشود. این شروط عبارت‌اند از:
- جمعیت شهری که خانه در آن قرار دارد، بیشتر از ۱۰۰ هزار نفر باشد.
- خانه موردنظر محل سکونت اصلی یا فرعی مالک نباشد.
- یک سال از تاریخ صدور گواهی پایان کار آن ملک یا خانه گذشته باشد. این مدت زمان در پروژه‌های انبوه‌سازی به بیش از ۱۸ ماه می‌رسد.
- بر اساس تاریخ ثبت سند، حداقل چهار ماه از تاریخ خرید خانه گذشته باشد.
- خانه حداقل چهار ماه در اجاره نباشد.
- فرد مستاجر اقامتگاه اصلی داشته باشد.
- خانه یا ملکی که توسط مالک در سامانه معاملات املاک وزارت راه و شهرسازی برای فروش یا اجاره ثبت نشده باشد.
- خانه‌ای که در صورت وقف بودن، بر اساس وقف‌نامه مشکلی برای اجاره رفتن نداشته باشد.
با استفاده از موارد بالا خواهید فهمید که آیا خانه شما مشمول مالیات بر خانه های خالی میشود یا خیر؟ اگر جوابتان مثبت بود، باید هرچه سریع‌تر برای اجاره دادن یا فروش ملک خود اقدام کنید. با کمک نرم افزار حسابداری می‌توانید سود و ضررتان را محاسبه کرده و بهترین تصمیم را برای دارایی خود بگیرید.
منظور از مالیات بر خانه های خالی چیست؟
علت کمبود مسکن در کشور ما نه به‌خاطر نبود مسکن، بلکه ناشی از وجود خانه‌های خالی است. بعضی از سرمایه‌داران در زمان‌های خاص از فروش یا اجاره املاکشان خودداری می‌کنند تا با این کار باعث افزایش قیمت شده و سپس به سودهای کلان دست پیدا کنند. جریمه خانه های خالی با هدف مبارزه با این مشکل به وجود آمد. طرح مالیات بر خانه های خالی در تیرماه ۱۳۹۹ به تصویب مجلس رسید و سپس به شورای نگهبان ارسال شد. هرچند در وهله اول این طرح مورد تأیید واقع نشد، اما بعد از رفع ایرادات شورای نگهبان به مالیات خانه های خالی توسط مجلس، این طرح به مرحله اجرا درآمد.
دولت برای خانه‌های خالی که در شرایط بالا صدق می‌کنند، مالیات تعیین می‌کند. این مبلغ چیزی فراتر از مالیات خانه های اجاره ای است. میزان مالیات برای خانه‌های مختلف با یکدیگر یکسان نیست و بر اساس عواملی مانند مقدار ودیعه و اجاره خانه محاسبه میشود. برای محاسبه میزان مالیات اجاره و مالیات خانه خالی باید تا حدودی اصول حسابداری را بدانید. اگر قصد آشنایی بیشتر با این مبحث را دارید، خواندن مقاله اصول اولیه حسابداری چیست را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
دولت چگونه خانه‌های خالی را شناسایی می‌کند؟ نحوه تشخیص خانه های خالی
همه مالکان و صاحبان خانه‌ها باید اطلاعات املاک و خانه‌های خود را در سامانه اسکان و املاک کشور ثبت کنند. این سامانه متعلق به وزارت مسکن و شهرسازی برای ثبت نام مالیات بر خانه های خالی است و اطلاعات کاملی از کد پستی و وضعیت سکونت هر خانه توسط مالک یا مستاجر را در خود دارد. مطابق با قانون مالیات بر خانه های خالی شورای نگهبان، همه نهادهای دولتی و بانک‌ها موظف‌اند فقط با دریافت نشانی و کد پستی، به مردم خدمت‌رسانی کنند. به‌این‌ترتیب فرایند شناسایی محل سکونت افراد به‌سرعت و با دقت انجام میشود.
علاوه بر این، دولت پیامکی حاوی درخواست برای شفاف‌سازی تعیین وضعیت واحدهای مسکونی به مردم ارسال می‌کند. افراد بعد از دریافت پیامک، ۲ ماه فرصت دارند تا وضعیت خانه یا ملک خود را در سامانه اسکان و املاک کشور، ثبت کنند. در غیر این صورت ملک موردنظر به‌عنوان خانه خالی شناسایی شده و مشمول طرح مالیاتی میشود. مالکان خانه‌های خالی باید در زمان مناسب اظهارنامه مالیاتی را پر کرده و به سازمان مالیاتی کشور تحویل دهند.
مالیات خانه های خالی چگونه محاسبه می شود؟
بسیاری از افراد تصور می‌کنند مالیات بر خانه های خالی به عواملی مانند قدمت خانه یا فرسودگی آن بستگی دارد. درصورتی که مالیات خانه های خالی کلنگی دقیقا مشابه با قوانین مالیات خانه های خالی نوساز است و هیچ تفاوتی با آن ندارد. از همین رو، اگر خانه‌ای قدیمی از کسی به شما به ارث رسیده، باید علاوه بر پرداخت مالیات بر ارث، بعد از گذشت مدت زمان معین، مالیات خانه خالی هم بپردازید.
مالیات بر خانه های خالی بر اساس عوامل مختلفی مانند زمان خالی بودن ملک، تعداد خانه‌های خالی و میزان ارزش اجاری ملک محاسبه میشود. ضریب مالیات بر خانه های خالی در تهران و سایر شهرهای بیش از ۱۰۰ هزار نفر جمعیت برای دارندگان ۱ تا ۵ خانه عبارت‌اند از:
- سال اول: ۶ برابر ارزش اجاری ملک
- سال دوم: ۱۲ برابر ارزش اجاری ملک
- سال سوم: ۱۸ برابر ارزش اجاری ملک
ضریب مالیات برای کسانی که بیشتر از ۵ خانه خالی دارند، به شرح زیر است:
- سال اول: ۱۲ برابر ارزش اجاری ملک‌ها
- سال دوم: ۲۴ برابر ارزش اجاری ملک‌ها
- سال سوم: ۳۶ برابر ارزش اجاری ملک‌ها
مالک خانه در صورت نداشتن اعتراض می‌تواند یک ماه بعد از ارسال برگ تشخیص مالیات، برای پرداخت آن اقدام کند. در صورت دیرکرد در پرداخت مالیات، به‌ازای هر ماه ۲.۵ درصد جریمه به فرد تعلق خواهند گرفت.
آشنایی با خانه های خالی معاف از مالیات
همه خانه‌های خالی مشمول مالیات نمی‌شوند. بنابراین شناخت خانه های خالی معاف از مالیات به شما کمک می‌کند تا پول اضافی به سازمان مالیات پرداخت نکنید. اقامتگاه‌های اصلی و فرعی افراد مشمول مالیات بر خانه های خالی نمی‌شود. بنابراین هر فرد می‌تواند علاوه بر منزلی در شهر محل سکونت خود، برای ثبت واحدهایی در شهرهای دیگر به‌عنوان اقامتگاه فرعی اقدام کند.
همچنین اگر یکی از اشخاص تحت تکفل مالک به‌عنوان دانشجو، بیمار خاص یا شاغل مجبور به زندگی در همان شهر باشد، مالک می‌تواند یک ملک دیگر خود را به‌عنوان اقامتگاه فرعی ثبت کند. محاسبه مالیات بر خانه های خالی کار نسبتاً دشواری است که دولت هم برای انجام آن از پیشرفته‌ترین و بهترین نرم افزار حسابداری ابری استفاده می‌کند.
چند خانه خالی شناسایی شد؟ انتقادات به قانون مالیات بر خانه‌های خالی
در دی ماه سال گذشته تعداد 570 هزار خانه خالی شناسایی و معرفی شد. از این تعداد حدود 90 هزار مالک با دریافت پیامک از سازمان مالیاتی، نسبت به شناسایی و مشمول شدن به این مالیات اعتراض کردند و اطلاعات خود را ثبت نمودند و آمار این خانه‌ها به 400 هزار کاهش یافت. در ادامه در تیر و مرداد سال 1401 شناسایی مجددی انجام و 120 هزار خانه خالی به این تعداد اضافه شد و برای تمام مالکان این واحدها اظهارنامه مالیاتی ارسال شد. در بهمن ماه سال گذشته حدود ۴۰۰ هزار نفر رقمی از مالیات بر خانه خالی را واریز کردند و در واقع اقدام داوطلبانه انجام دادند، اما از شهریورماه سال جاری به بعد، به صورت قانونی باید مالیات بر خانه‌های خالی را بپردازند.
اما انتقادها از جایی شروع میشود که اعمال معافیت مالیاتی تا 4 ملک، قانون ناقصی است. این بدان معنی است که این قانون باب میل افرادی است که 4 ملک دارند و نه کسانی که از خرید یک اتاق هم محروم هستند. در عین حال شیوه شناسایی و اخذ مالیات از واحدهای مسکونی متعلق به نهادها و بانک‌ها نامشخص است. قانون مالیات بر خانه‌های خالی از نمونه مشابه آن در کانادا الهام گرفته شده که اثرگذاری قابل توجهی در آن کشور داشته است. اما آنچه نامطلوب است، معافیت‌های متعدد در متن دو قانون فوق است.
کدام خانه‌ها در سال 1402 مشمول مالیات می‌شوند؟
بر طبق لایحه بودجه سال 1402، دولت از واحدهای مسکونی و باغ ویلاهای بالای 20 میلیارد تومان مالیات بر دارایی خواهد گرفت. در ضمن بر اساس همین لایحه، خودروهای بالای یک میلیارد و پانصد میلیون تومان مشمول مالیات سالانه خودرو به نرخ یک درصد می‌شوند.
سپیدار سیستم؛ همراه قدیمی شما در انجام امور حسابداری
در این مقاله به بررسی مالیات بر خانه های خالی پرداختیم و به سؤال مالیات خانه های خالی چقدر است و شامل چه کسانی میشود پاسخ دادیم. محاسبه مالیات بر خانه های خالی نیازمند آشنایی با امور مالی و حسابداری است. بنابراین برای اینکه بدانید مالیات خانه های خالی چقدر میشود، بهتر است از نرم‌افزارهای حسابداری استفاده کنید. شرکت سپیدار سیستم در سال ۸۷ آغاز به کار کرد و از آن زمان تاکنون بهترین نرم‌افزارها برای انجام امور مالی و حسابداری را برای شرکت‌ها و کسب‌وکارهای مختلف ارائه می‌کند. نظر شما درباره مالیات بر خانه‌های خالی چیست؟ آیا شما هم مشمول این طرح می‌شوید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما و سایر مخاطبان به اشتراک بگذارید.
برای تهیه انواع نرم‌افزارهای حسابداری و اطلاع از قیمت‌ها می‌توانید با شماره تلفن ۰۲۱۸۱۰۲۲۰۰۰ تماس بگیرید. کارشناسان فروش ما همواره آماده پاسخگویی به سوالات شما عزیزان هستند.