انواع صورت‌حساب‌ الکترونیکی در سامانه مودیان؛ تحلیل ۵ مدل اصلی (طبق آیین‌نامه ماده ۲۶)

دسته‌بندی قانونی صورت‌حساب‌ها در نظام جدید مالیاتی

مرکز تنظیم مقررات نظام پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، انواع صورت‌حساب‌های الکترونیکی مورد استفاده در نظام مالیات بر ارزش افزوده را بر اساس آیین‌نامه اجرایی ماده ۲۶ قانون مالیات بر ارزش افزوده و مصوبه شماره ۱۲۴۵۶۰ اعلام کرد. شناخت دقیق این دسته‌بندی برای جلوگیری از چالش‌های حسابرسی ضروری است.

طبق این گزارش، صورت‌حساب‌های الکترونیکی در پنج نوع اصلی تعریف شده‌اند:

اهمیت انتخاب صحیح الگو طبق ماده ۱۲ قانون

انتخاب اشتباه نوع صورت‌حساب صرفاً یک خطای سیستمی نیست؛ بلکه تبعات مالی مستقیم دارد. طبق ماده ۱۲ قانون پایانه‌های فروشگاهی، مودیان مکلفند نوع صورت‌حساب را متناسب با ماهیت فعالیت خود انتخاب کنند. برای مثال، اگر برای یک خریدار حقوقی که نیاز به اعتبار مالیاتی دارد، صورت‌حساب نوع دوم صادر کنید، اعتبار مالیاتی او سوخت شده و می‌تواند منجر به دعاوی حقوقی علیه فروشنده شود.

پیامدهای انضباطی و جرایم ماده ۲۲

هدف نهایی از این تفکیک، نظارت هوشمند بر مبادلات اقتصادی است. سازمان امور مالیاتی صراحتاً اعلام کرده است که عدم صدور صورت‌حساب در الگوی صحیح، مشمول جرایم سنگین ماده ۲۲ خواهد شد که شامل ۱۰ درصد مبلغ فروش انجام شده است. بنابراین، تسلط بر تفاوت‌های ظریف این ۵ مدل، خط دفاعی اول کسب‌وکار شما در برابر جریمه‌های کتمان درآمد است.

نکته تخصصی در مورد طلا: بر اساس دستورالعمل‌های جدید، صورت‌حساب نوع پنجم طراحی شده تا معافیت اصل طلا از ارزش افزوده به درستی در سامانه محاسبه شود. اشتباه در استفاده از الگوهای عمومی (مثل نوع ۱) برای طلافروشان، منجر به محاسبه مالیات مضاعف بر اصل سرمایه خواهد شد.