عطرِ خاک، طعمِ مالیات

وقتی «ریشه شیرین بیان» معاف است اما «قرص شیرین بیان» مشمول! راهنمای عبور عطاران از پیچ و خم‌های ماده ۸۱ و چالش داروهای دست‌ساز در عصر شفافیت مالی.

چالش‌های تند و تیز (Pain Points)

۱. تله‌ی «فرآوری»: خام یا پخته؟

طبق بند «الف» ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده، محصولات کشاورزی «فرآوری نشده» معاف هستند. اما شیطان در جزئیات است!

تحلیل وکیل مالیاتی:

• معاف: نعنا خشک، چوب دارچین، گل گاو زبان (به شرطی که بسته‌بندی صنعتی نشده باشد و تغییر ماهیت نداده باشد).

• مشمول (۱۰٪): عرق نعنا (چون فرآیند تقطیر داشته)، روغن سیاه دانه (روغن‌گیری)، پودرهای ترکیبی بسته‌بندی شده شرکتی، صابون‌های گیاهی و شامپوها.

بسیاری از عطاران کل فروش دستگاه کارتخوان را «فروش گیاهان دارویی معاف» رد می‌کنند، در حالی که ممیز با یک بازدید ساده از قفسه عرقیات و روغن‌ها، کتمان درآمد مشمول را شناسایی می‌کند.

۲. داروهای دست‌ساز و کپسول‌های بی‌نام

فروش «معجون لاغری»، «کپسول ترک اعتیاد» یا «پودر چاقی» دست‌ساز، پاشنه آشیل عطاری‌هاست. این اقلام نه تنها از نظر وزارت بهداشت ممنوع هستند، بلکه از نظر مالیاتی فاجعه‌بارند.

خطر دوبل: چون برای این کالاها فاکتور خرید رسمی وجود ندارد (چون در پستوی مغازه ترکیب می‌شوند یا قاچاق هستند)، کل مبلغ فروش آن‌ها به عنوان «سود خالص» در نظر گرفته می‌شود. علاوه بر این، اگر بهداشت ورود کند، جریمه‌های سنگین ماده ۱۶۹ مکرر (کالای قاچاق) هم اضافه می‌شود.

استراتژی دفاعی: تفکیک صفرا از سودا!

راه نجات عطاری‌ها در «تفکیک اینتاکد و پوز» است. شما باید دو جریان درآمدی داشته باشید:

۱. فروش گیاهان دارویی خام (معاف): که باید بخش اعظم تراکنش‌ها روی این پوز باشد (چون حاشیه سود واقعی آن پایین است و معاف از ارزش افزوده است).

۲. فروش لوازم آرایشی-بهداشتی و عرقیات (مشمول): شامل صابون، شامپو، روغن‌ها و عرقیات شرکتی. این بخش مشمول ۱۰٪ ارزش افزوده است و باید فاکتور خرید رسمی داشته باشد.

اگر همه را در یک کاسه بریزید، ممیز به کل فروش ضریب بالای «خرده‌فروشی کالای مشمول» می‌زند و معافیت گیاهان خام شما می‌سوزد.

نسخه شفابخش (چک‌لیست)

• 💧
  مدیریت عرقیات: اگر خودتان در مغازه عرق‌گیری می‌کنید (که بسیاری انجام می‌دهند)، شما از نظر مالیاتی «تولیدکننده» محسوب می‌شوید، نه «فروشنده». ضریب مالیاتی تولید معمولاً متفاوت است. بهتر است این فعالیت را یا محدود کنید یا به عنوان یک کارگاه تولیدی کوچک جداگانه (با مجوز صنایع دستی یا جهاد کشاورزی) ثبت کنید تا از معافیت‌های احتمالی صنایع تبدیلی کوچک بهره‌مند شوید.
• 🍯
  عسل: عسل طبیعی طبق قوانین جدید، اگر فرآوری نشده باشد (خام)، معاف از ارزش افزوده است. اما عسل‌های بسته‌بندی شرکتی با افزودنی، مشمول هستند. روی فاکتور فروش دقیقاً قید کنید: «عسل طبیعی خام (شهد)».
• 📉
  اسناد خرید: برای گیاهان فله‌ای که از کشاورز می‌خرید، فاکتور رسمی وجود ندارد. حتماً از کشاورز رسید عادی با کد ملی و امضا بگیرید و در دفاتر به عنوان «خرید از شخص حقیقی غیرمشمول» ثبت کنید تا هزینه خرید شما پذیرفته شود.