هزینهیابی فعالیت محور (ABC): پایان عصرِ تقسیم مساوی هزینهها
بسیاری از مدیران تصور میکنند محصولات خاص و سفارشیشان (که قیمت بالاتری دارند) سودآورترین محصولات هستند. اما واقعیت اغلب برعکس است!
محصولات خاص، «فعالیت» بیشتری میطلبند (تنظیمات مکرر دستگاه، حملونقل بیشتر، بازرسی دقیقتر). سیستم حسابداری سنتی این پیچیدگی را نمیبیند و هزینه آن را گردن محصولات ساده میاندازد. نتیجه؟ شما ناآگاهانه تولید محصولات پرسود را کاهش میدهید و روی محصولات ضررده تمرکز میکنید.
ABC چیست و چرا به آن نیاز دارید؟
در روشهای قدیمی، تمام هزینههای غیرمستقیم (سربار) را جمع میکردند و به نسبت ساعت کار یا تعداد تولید، بین محصولات تقسیم میکردند. این روش در قرن بیستم که تنوع محصولات کم بود، جواب میداد.
اما در بازار رقابتی امروز، ما از سیستم Activity-Based Costing (ABC) استفاده میکنیم. ما هزینه را به “محصول” تخصیص نمیدهیم؛ بلکه هزینه را به “فعالیتها” (مثل سفارشگذاری، انبارداری، راهاندازی خط) وصل میکنیم و سپس میسنجیم هر محصول چقدر از این فعالیتها مصرف کرده است.
فرآیند پیادهسازی ABC توسط تیم ما
تیم متخصصان ارشد ما، با تحلیل دقیق زنجیره ارزش کسبوکار شما، مدل ABC را در چهار مرحله کلیدی اجرا میکنند:
۱. شناسایی فعالیتها
ما کارخانه یا شرکت شما را زیر ذرهبین میگذاریم تا «محرکهای هزینه» را پیدا کنیم. مثلاً: آمادهسازی ماشینآلات، جابجایی مواد، کنترل کیفیت.
۲. ایجاد مخازن هزینه (Cost Pools)
هزینههای مرتبط با هر فعالیت را در یک “استخر” جداگانه جمع میکنیم. دیگر خبری از یک حساب کلی به نام “سربار کارخانه” نیست.
۳. تعیین محرک هزینه (Cost Driver)
تعیین میکنیم چه عاملی باعث افزایش هزینه در هر استخر میشود (مثلاً تعداد دفعات سفارش خرید، نه حجم خرید).
۴. تخصیص نهایی
محاسبه بهای تمام شده هر محصول بر اساس میزان مصرف واقعیاش از فعالیتها. نتیجه معمولاً شوکهکننده است!
نتایج ملموس این سیستم برای مدیران
- 🎯 اصلاح استراتژی قیمتگذاری: متوجه میشوید کدام محصولات را ارزان فروختهاید و کدام را گران.
- ✂️ حذف فعالیتهای بدون ارزش افزوده: وقتی هزینه واقعی یک فعالیت (مثل جابجاییهای مکرر در انبار) مشخص شود، انگیزه برای حذف یا اصلاح آن ایجاد میشود.
- 🤝 مذاکره بهتر با مشتریان: با ABC متوجه میشوید برخی مشتریان “پر دردسر” در واقع برای شما زیانده هستند، حتی اگر حجم خرید بالایی داشته باشند.
وقت آن است که عینک دقیقتری به چشم بزنید
سیستم ABC پیچیده است، اما تیم ما آن را برای شما ساده و اجرایی میکند. برای تغییر مدل هزینهیابی و کشف سودهای نهفته، با ما تماس بگیرید.