حبس سرمایه ها مشمول پرداخت مالیات عایدی| بساط سوداگری بازار طلا، ارز، مسکن و خودرو جمع می شود
بازار؛ گروه بانک و بیمه: پس از کش و قوس های فراوان در خصوص طرح اخذ مالیات از عایدی سرمایه، نمایندگان مجلس شورای اسلامی بالاخره روز دوشنبه هفته جاری این طرح را با اکثریت آرا، بدون رای مخالف به تصویب رساندند. طرحی که در صورت پختگی و اجرای درست می تواند التهاب سرمایه گذاری را در بازار کالاهایی چون مسکن، خودرو، ارز و طلا کاهش دهد و از طرفی زمینه ارتقاء منابع دولت در قالب اخذ مالیات از معامله گران و سفته بازان سودجو را در چنین بازارهایی فراهم کند.
رویکرد مجلس نسبت به پایان فعالیت سفته بازان سودجود که با حبس سرمایه ها و انجام معاملات متعدد برخی کالاها بدنبال کسب سودهای هنگف هستند، اقدامی درست و کارشناسانه است زیرا اجرای قانون طرح اخذ مالیات از عایدی سرمایه نه تنها بساط سفته بازان را از بازارهای سرمایه گذاری غیر مولد جمع می کند بلکه مزایای فراوانی چون رونق تولید، تحقق عدالت اجتماعی، کاهش انگیزه سوداگری فعالیت های غیرمولد، تامین درآمدهای دولت و در نهایت ارتقای کارایی اقتصادی را بدنبال دارد.
هدف از اجرای قانون مالیات برعایدی سرمایه بیشتر به دلیل خروج سرمایه ها قفل شده در کالاهای غیرمولد و ساماندهی وضعیت تولید در کنار رعایت عدالت اجتماعی است زیرا بی توجهی به این موضوع موجب خواهد شد تا اقتصاد کشور آشفته و سوداگری به نفع عده ای سرمایه گذار جای سرمایه گذاری در بخش مولد را بگیرد
رعایت عدالت اجتماعی با اجرای طرح اخذ مالیات از عایدی سرمایه
قانونی که همواره در اکثر کشورهای دنیا جاری بوده ولی این قانون مدت هاست در ایران مورد بی توجهی قرار گرفته است تا عدالت اجتماعی در پرداخت مالیات زیرسئوال برود. به طور مثال کارگری که هنوز حقوق ماهانه به دستش نرسیده است قبل از واریز حقوق به حسابش، مالیات آن برداشته می شود و یا دستفروشی که سرمایه آن ناچیز است اما در انجام معاملات روزمره خود از دستگاه کارتخوانی استفاده می کند که همان دستگاه برای پرداخت مالیات به سازمان امور مالیاتی متصل است.
در مقابل اما هستند خیلی ها که در بازارهایی غیرمولد چون ارز، طلا، مسکن، و خودرو فعال می باشند و پولهای کلانی را در این بازارها رد و بدل می کنند، بدون اینکه ریالی درقالب مالیات به دولت بپردازند. به هر حال صاحبان سرمایه و افرادی که ازسطوح درآمدی بالاتری برخوردارند، به همان اندازه قدرت بالاتری برای کسب سود از محل عایدات سرمایه‌ای خود دارند که این سودآوری در مسیر اجرای قانون باید شفاف و سهم مالیات آن نیز به دولت پرداخت شود.
طبق گفته کارشناسان خبره اقتصادی هدف از اجرای قانون مالیات برعایدی سرمایه بیشتر به دلیل خروج سرمایه ها قفل شده در بازار کالاهای غیر مولد و ساماندهی وضعیت تولید در کنار رعایت عدالت اجتماعی است زیرا بی توجهی به این موضوع موجب خواهد شد تا اقتصاد کشور آشفته و سوداگری به نفع عده ای سرمایه گذار جای سرمایه گذاری در بخش مولد را بگیرد.
چنانچه طرح اخذ مالیات از عایدی سرمایه بدون کارکارشناسی انجام شود معلوم نیست چه اتفاقی در بازارهای سرمایه گذاری رخ دهد و نقدینگی در کجا به چرخش درآید، با این وجود چنانچه جرایم مالیاتی نیز اخذ شود بازهم مردم ترجیع می دهند در این شرایط سرمایه های نقد خود را به کالاهای ارزشی تبدیل کنند
قانونی که مانع از حبس سرمایه ها و احتکار می شود
دکتر سیاوش غیبی پور، کارشناس مطرح امورمالیاتی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» درباره مزایای اجرای قانون مالیات برعایدی سرمایه، گفت: اقدام مجلس در قانونی کردن چنین طرح مهمی چنانچه به درستی اجرا و ابزار و بسترهای لازم آن در کشور فراهم باشد، کمک شایانی به اقتصاد کشور، ساماندهی وضعیت تولید همچنین رعایت عدالت در پرداخت مالیات همراه با کاهش فاصله طبقاتی می کند. علاوه بر این چنانچه از زوایه ای دیگر به این قانون نگریسته شود خواهیم دید که اخذ مالیات بر عایدی سرمایه پایه مالیاتی جدیدی برای دولت محسوب نمی شود، بلکه یک منبع جدید مالیاتی است که این منبع از طریق کانالیزه کردن مالیات ستانی سوداگران که در بازارهای چون ارز، طلا، مسکن و خودرو فعال هستند ارتقاء می یابد.
وی با بیان اینکه دریافت این نوع مالیات مانع از احتکار کالاهای نام برده و حبس سرمایه در چنین بازارهای سفته بازی می شود، گفت: البته در پی کاهش ارزش پولی ملی به تبع تورم بالا در کشور خیلی ها برای حفظ سرمایه هایشان سعی می کنند آن را به کالاهای ارزشمندی چون، ارز، خودرو، طلا، سکه و مسکن تبدیل کنند تا با چنین شیوه ای مانع از افت ارزش سرمایه هایشان شوند. درچنین شرایطی چنانچه طرح اخذ مالیات از عایدی سرمایه بدون کارکارشناسی انجام شود معلوم نیست چه اتفاقی در بازارهای سرمایه گذاری رخ می دهد و نقدینگی در کجا به چرخش درمی آید، با این وجود چنانچه جرایم مالیاتی نیز اخذ شود باز هم مردم ترجیع می دهند در این شرایط سرمایه های نقد خود را به کالاهای ارزشی تبدیل کنند.
مالیات بر ارزش افزوده تجربه موفقی بود که در سال ۸۷ اجرا و در سال ۱۴۰۰ دائمی شد اما اخذ مالیات از خانه های خالی به دلیل ضعف در شناسایی بود زیرا بانک اطلاعاتی دقیق و قوی همراه با عدم همراهی سایر دستگاهها و نهادها نتوانست اطلاعات دقیقی از واحدهای ساخته شده خالی در اختیار ماموران مالیاتی قرار دهد
تجربه موفق مالیات بر ارزش افزوده و ناموفق در اخذ مالیات از خانه های خالی
دکتر غیبی پور در ادامه افزود: سیاست ها و یا اجرای برخی قوانین در صورتی می تواند موفقیت آمیز باشد که بستر لازم برای عملیاتی شدن آن نیز فراهم باشد، به طور مثال بانک مرکزی بایستی با برنامه ریزی و سیاست گذاری های خود مسیر مهار تورم را در پیش گیرد زیرا تا تورم در کشور کاهشی نشود حتی با اجرای سیاست اخذ مالیات ازعایدی سرمایه نمی توان همه مزایای این طرح را محقق شده دانست. حال نگرانی که در این زمینه وجود دارد این است که هم اکنون خیلی از قوانین در کشور سالهاست در حال اجراست اما به دلیل ناپختگی و یا ناتوانی در اجرای دقیق همچنین به دلیل نبود ابزارها یا عدم همراهی دستگاههای مرتبط نتوانسته اند اهداف منظوره را محقق کنند.
این کارشناس امور مالیاتی تصریح کرد: تجارب موفق و ناموفق عملیاتی شدن برخی قوانین به چگونگی عملکرد مدیران بخصوص وجود یا عدم وجود ابزارها و بستر لازم اجرای آن قانون بر می گردد. به طور مثال مالیات بر ارزش افزوده تجربه موفقی بود که در سال ۸۷ اجرا و در سال ۱۴۰۰ دائمی شد اما اخذ مالیات از خانه های خالی به دلیل ضعف در شناسایی و نبود بانک اطلاعاتی دقیق و قوی همراه با عدم همراهی سایر دستگاهها و نهادها نتوانست اطلاعات دقیقی از واحدهای ساخته شده خالی از سکنه یا املاک بلااستفاده در اختیار ماموران مالیاتی برای گرفتن مالیات از صاحبان آن قرار گیرد، این موضوع باعث شد چنین طرحی موفقیت آمیز نباشد.
البته باید به این نکته نیز توجه داشت که اجرای چنین طرحی به دلیل فرارمعامله گران از پرداخت مالیات می تواند معامله گران را ترغیب به خرید و فروش های وکالتی از مسیر اصلی و قانونی خارج و این موضوع به ترویج خرید و فروش های قول نامه ای و غیررسمی و فعال شدن معاملات زیرزمینی منجر شود
احتمال خروج معاملات از مسیر اصلی و ترغیب معامله گران به داد و ستدهای زیرزمینی و قولنامه ای
غیبی پور ادامه داد: اجرای دقیق طرح مالیات برعایدی سرمایه زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که بانک اطلاعاتی قوی فراگیر و به روزی برای شناسایی همه افراد وجود داشته باشد تا فعالیت های اقتصادی و … به خوبی رصد شود. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که اجرای چنین طرحی به دلیل فرارمعامله گران از پرداخت مالیات می تواند معامله گران را ترغیب به خرید و فروش های وکالتی از مسیر اصلی و قانونی خارج و این موضوع به ترویج خرید و فروش های قول نامه ای و غیررسمی و فعال شدن معاملات زیرزمینی منجر شود.
وی افزود: اجرای این قانون نیازمند فرهنگ سازی عمومی و عزم راسخ همه نهادها و دستگاههای مرتبط همراه با ایجاد بسترمناسب لازم است. به هر حال هرمالیاتی که وضع می شود بی تردید یک درآمد پایدار را برای دولت ایجاد می کند که آن منابع نیز باید به صورت عادلانه بازتوزیع شود، در چنین شرایطی اجرای دقیق چنین قانونی می تواند به کاهش فاصله طبقاتی، رعالیت عدالت در پرداخت مالیات و درنهایت ایجاد یک قانون تنظیم بازاری منجر شود که لازمه آن نیز ایجاد ساز و کار مشخص و آموزش ماموران مالیاتی برای دریافت مالیات از سوداگران یا معامله گرانی است که در بازارهای سرمایه گذاری کسب سود می کنند اما نسبت به پرداخت مالیات به دولت بی توجه اند.
هدف طرح مالیات بر سوادگری اساسا معطوف به فعالیت افرادی است که دست به سوداگری و سفته بازی و دلالی کاذب می زنند. با این وجود اخذ مالیات در قالب این طرح به بیش از ۹۹ درصد مردم اصابت نمی کند
بخش خیلی کمی از مردم مشمول طرح مالیات بر عایدی سرمایه می شوند
بنا به این گزارش، اجرای درست قانون مالیات بر عایدی سرمایه می‌تواند منافع زیادی برای مردم و حتی رونق تولید در کشور داشته باشد. چرا که این نوع مالیات، مالیاتی است که بر عایدی حاصل از نقل‌وانتقال دارایی‌های سرمایه‌ای منقول یا غیرمنقول، مشهود یا نامشهود وضع می‌شود. همچنین چنین مالیاتی با اهداف مختلفی مانند تنظیم فعالیت بخش‌های مختلف اقتصادی، محدود نمودن سوداگری از بازار کالاهای سرمایه‌ای، افزایش منابع عمومی، ایجاد عدالت اجتماعی و کاهش فاصله طبقاتی به کار گرفته می‌شود.
اخذ این مالیات علاوه بر افزایش منابع عمومی، می‌تواند با کاهش جذابیت فعالیت‌های غیرمولد و کاهش انگیزه‌های سوداگرانه، نقش موثری در تنظیم بازارهای مختلف از جمله مسکن، خودرو، طلا و ارز ایفا کند. تعیین نرخ مالیات بر عایدی سرمایه می‌تواند تاثیر مهمی بر رفتار مالیاتی و سرمایه‌گذاری افراد بگذارد؛ برای مثال اگر نرخ مالیات بر عایدی سرمایه بالاتر یا کمتر از نرخ مالیات بر بهره بانکی یا سود توزیعی سهام باشد، فعالان اقتصادی به منظور اجتناب مالیاتی، سبد دارایی خود را تغییر می‌دهند.
گفتنی است؛ هدف طرح مالیات بر سوادگری اساسا معطوف به فعالیت افرادی است که دست به سوداگری و سفته بازی و دلالی کاذب می زنند. با این وجود اخذ مالیات در قالب این طرح به بیش از ۹۹ درصد مردم اصابت نمی کند به‌عنوان مثال یک خانواده ۴ نفره می‌تواند ۴ خانه و ۴ خودرو داشته باشد و شامل مالیات نشوند. همچنین در خصوص موضوع خرید ارز در این طرح گفته شده است که تا مدت سه سال هیچ مبنایی نداشه باشد ضمن اینکه در ارتباط با ارز آمده است که اگر فردی سپرده ارزی داشته باشد معافیت دارد و حتی سود سپرده ارزی به وی داده شود. در زمینه اندوخته طلا نیز تا میزان ۱۵۰ گرم به طور کل مستثنی شده است.