در روزگاری که ویترین‌های شیک مغازه‌های طلافروشی، پای مشتریان حتی گذری را برای لمس از نزدیک و تجربه‌ای واقعی به داخل مغازه می‌کشاند، فروشگاه‌های آنلاین طلای زینتی چگونه توانسته‌اند به تازگی جای خود را در تجربه‌ی خرید مردم باز کنند؟ مریم عزیزی، بنیان‌گذار یکی از این فروشگاه‌های دیجیتالی به نام هماتیت‌گلد است که پیشروی فروش آنلاین طلای زینتی در ایران شده است و بازارهای جدید را گشوده است. در این گزارش، با هدف کنکاش بیشتر این مساله، تجربه‌ی این استارتاپ را بازخوانی می‌کنیم.
در شرایط که تورم به واقعیتی پایدار در اقتصاد ایران بدل شده و قدرت خرید مردم هر روز کاهش می‌یابد، طلا هنوز هم پناهگاهی امن برای بسیاری از افراد برای حفظ ارزش دارایی‌هایشان به شمار می‌رود. از گذشته تا امروز، خرید طلا برای ایرانیان نه فقط یک رسم که نوعی راهبرد اقتصادی بوده است و امروز طلای زینتی کالایی است که گذشته از جنبه زیبایی‌شناسانه‌اش، کارکرد سرمایه‌ای پررنگ‌تری نسبت به گذشته یافته است. مشتریان بازار طلا اما از دیرباز هنگام انجام معاملات این کالا با چالشی اساسی مواجه بودند و آن ابهام در قیمت‌گذاری به سبک سنتی هنگام خرید یا فروش بوده است. برطرف کردن این دغدغه، در کنار مزیت‌هایی مانند صرفه‌جویی در زمان و انرژی که فروش اینترنتی به شکل ذاتی با خود دارد، زمینه‌ساز شکل‌گیری نسل تازه‌ای از کسب‌وکارها در حوزه طلا شد؛ کسب‌وکارهایی که با تکیه بر فناوری، وعده شفافیت و اعتماد می‌دهند و امکان خرید آنلاین طلای زینتی را برای کاربران خود فراهم می‌کنند.
طلای دیجیتال؛ تحول در بازاری سنتی
با رشد سریع اقتصاد دیجیتال، فروش آنلاین به بازارهایی رسیده که زمانی فقط به روش سنتی معنا داشتند. بازار طلا و جواهر یکی از همین حوزه‌هاست و کسب‌وکارهای جدیدی در آن پا به عرصه گذاشته‌اند که با دیجیتالی کردن زنجیره فروش، تجربه‌ای تازه از خرید طلای زینتی ارائه می‌دهند. یکی از پیشگامان این عرصه، هماتیت‌گُلد است؛ پلتفرمی که به گفته بنیان‌گذار آن، اعتماد را مهم‌ترین سرمایه خود می‌داند.
مریم عزیزی، مدیرعامل هماتیت‌گلد، درباره فعالیت‌های این کسب‌وکار می‌گوید: «ما فقط یک کاتالوگ آنلاین نیستیم. همیشه یکی از اهداف ما تقویت سمت عرضه بوده است به این معنا که با تأمین‌کنندگان معتبر همکاری و کیفیت را پایش کنیم تا تجربه خرید برای کاربر واقعی‌تر و مطمئن‌تر باشد.»
به گفته او، یکی از ارزش‌هایی که هماتیت به دنبال آن بوده ایجاد شفافیت در بازار طلا است؛ جایی که کاربر پیش از پرداخت، فرمول دقیق محاسبه قیمت را می‌بیند (از وزن و عیار تا اجرت و مالیات) و در نهایت با فاکتور رسمی، کالای خود را دریافت می‌کند.
ساختن اعتماد؛ محور رشد در بازار آنلاین طلا
در بازاری که طلا را هم کالایی سرمایه‌ای و هم زیباشناختی می‌دانند، تجربه خرید و اطمینان از اصالت کالا اهمیت دوچندانی دارد. عزیزی می‌گوید: «ما می‌خواستیم کاربر با همان اطمینانی که وارد یک طلافروشی سنتی معتبر می‌شود، بتواند در خانه کار خرید طلا را انجام دهد. بنابراین شفافیت قیمت، ارسال امن و تجربه کاربری غنی را ستون‌های کارمان قرار دادیم.»
او توضیح می‌دهد که هماتیت با استانداردسازی بسته‌بندی، قرارداد با شرکت‌های حمل تخصصی و رصد مسیر تحویل، امنیت ارسال را به یکی از بخش‌های اصلی زنجیره ارزش خود تبدیل کرده است. از سوی دیگر، با استفاده از تصاویر فنی قطعه‌های طلا در سایت، فاصله بین دیدن و داشتن را کاهش داده تا کاربر بتواند انتخابی آگاهانه‌تر داشته باشد.
بحران‌ها و تاب‌آوری
استارتاپ‌ها به دلیل ماهیتی که دارند در همه دنیا با مسیر متفاوتی نسبت به کسب‌وکارهای سنتی مواجه هستند اما به نظر می‌رسد این تفاوت و پیچیدگی در ایران برای کسب‌وکارهای نوآور دوچندان بوده است. تحریم‌ها، نوسان‌های نرخ ارز، تغییرات مداوم سیاست‌گذاری و محدودیت‌های زیرساختی، فضای اقتصاد دیجیتال ایران را شکننده کرده است. عزیزی در این‌باره می‌گوید: «دهه نود برای استارتاپ‌ها دوران امید بود و فعالان این حوزه به دنبال رشد و توسعه فعالیت خود بودند اما امروز، در کسب‌وکارهای استارتاپی پیش از آنکه شاهد دغدغه رشد باشیم، شاهدیم که به دنبال افزایش تاب‌آوری خود در شرایط سخت هستند؛ موضوعی که پس از جنگ هم پررنگ‌تر شد. در هماتیت‌گلد برای ما افزایش بهره‌وری و انعطلاف‌پذیری در وضعیت‌های مختلف در اولویت بوده است. سیستمی کردن فرایندها در این مسیر به ما کمک زیادی کرده است.
یکی از این شرایط سخت برای کسب‌وکارها، «جنگ ۱۲ روزه» بود؛ دوره‌ای کوتاه اما پرتنش. عزیزی درباره تأثیر روزهای جنگ بر کسب‌وکارش می‌گوید: «در آن دوران به دلیل شرایطی که پیش آمد فروش ما متوقف شد؛ اما اعتمادی که کاربران به مجموعه هماتیت‌گلد داشتند پس از عادی شدن شرایط به ما کمک کرد تا دوباره فعالیت‌های خود را از سر بگیریم.»
چالش رگولاتوری؛ نیاز به ثبات و استاندارد
در کنار چالش‌های عملیاتی، فضای رگولاتوری نیز برای فعالان حوزه اقتصاد دیجیتال یکی از جدی‌ترین چالش‌ها بوده است. عزیزی معتقد است که سیاست‌گذار هنوز با پیچیدگی‌های این حوزه به‌خوبی آشنا نیست. او می‌گوید: «مهم‌ترین سرمایه فعالان صنعت طلا به ویژه در فضای آنلاین اعتمادی است که می‌سازند اما گاهی تصمیم‌هایی که گرفته می‌شود، بدون توجه به آسیب‌هایی است که به این سرمایه وارد می‌کند. دغدغه‌های رگولاتور قابل درک است اما به نظر می‌رسد می‌توان این دغدغه‌ها را با تعامل و همراهی بخش خصوصی بدون آنکه آسیبی به اصل کسب‌وکارها وارد شود، بر طرف کرد و به قواعدی با ثبات دست یافت.»
او تأکید می‌کند که اگر دولت به‌جای تغییرات مقطعی، به تدوین مقررات روشن و قابل پیش‌بینی بپردازد، اعتماد کاربران به بازار رسمی فروش آنلاین طلا افزایش پیدا خواهد کرد.
چشم‌انداز آینده؛ شفافیت، هوش مصنوعی و بازار منطقه‌ای
به باور مریم عزیزی، آینده صنعت طلا در گرو ترکیب فناوری و شفافیت است. او می‌گوید: «اعتماد، بزرگ‌ترین مزیت رقابتی در بازار آنلاین طلاست. ما در هماتیت می‌خواهیم این اعتماد را مقیاس‌پذیر کنیم. تمرکز آینده ما بر سه محور است: تکمیل لایه‌های شفافیت در اجرت و هزینه‌ها، به‌کارگیری هوش مصنوعی برای بهینه‌سازی تجربه خرید و پیش‌بینی لجستیک و توسعه تجربه حضوری کنترل‌شده در چند شهر منتخب.»
او همچنین از برنامه‌های توسعه در بازارهای منطقه‌ای سخن می‌گوید: «کشورهایی مانند ترکیه و کشورهای عربی تقاضای فرهنگی قوی برای طلا دارند و تجربه ما در شفافیت می‌تواند در آن بازارها مزیت باشد.»
بازار فروش آنلاین طلای زینتی در ایران امروز در نقطه‌ای ایستاده که دو جریان قدرتمند در آن تلاقی می‌کنند: یکی نیاز مردم به حفظ ارزش دارایی در برابر تورم، و دیگری تحول دیجیتال که رفتار خرید را بازتعریف کرده است. موفقیت در این مسیر تنها با فناوری ممکن نیست، بلکه به صداقت، استانداردسازی و اعتمادسازی نیاز دارد. تجربه هماتیت‌گلد و مسیر مریم عزیزی نشان می‌دهد که حتی در صنعتی سنتی و مردسالار، می‌توان با شفافیت و نوآوری، اعتماد ساخت و آن را به موتور رشد تبدیل کرد. اگر سیاست‌گذار ثبات مقررات را تضمین کند و زیرساخت‌های پرداخت و داده پایدار بمانند، فروش آنلاین طلا می‌تواند از حاشیه به متن اقتصاد رسمی کشور بیاید و بخشی از آینده اقتصاد دیجیتال ایران را شکل دهد.
منبع