امروزه شاید کمتر شرکتی باشد که با خدمات ابری آشنایی نداشته باشند. شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ و کوچک از زیرساخت‌های ابری برای سازماندهی اطلاعات و فعالیت‌های خود استفاده می‌کنند؛ چراکه خدمات متعددی را ارائه می‌کند. کارشناسان حوزه فناوری اطلاعات اعتقاد دارند که در آینده‌ای نه‌چندان دور فناوری اطلاعات در Cloud Computing یا همان رایانش ابری خلاصه می‌شود؛ بنابراین داشتن علم و استفاده از خدمات رایانش ابری برای تمامی مجموعه‌ها امری حیاتی است.
مدیرعامل Salesforce آقای Mark Benioff می‌گوید:
اگر کسی از من بپرسد رایانش ابری چیست، به جای اینکه با تعریف علمی پاسخش را بدهم، به او می‌گویم رایانش ابری راه بهتری برای مدیریت کسب‌وکار است.
استفاده از خدمات رایانش ابری به کسب‌وکارها کمک می‌کند تا بابت نگهداری و تأمین زیرساخت‌های خود نگرانی نداشته باشند. در ضمن هزینه‌های عملیاتی سازمان تا حد بسیار زیادی کاهش خواهد داشت. رایانش ابری خدمات متعددی را به کاربران خود ارائه می‌کند که این سرویس‌ها عبارت‌اند از: برنامه‌ها و ابزارهایی همانند سرورها، نرم‌افزار، ذخیره‌سازی انواع داده‌ها، پایگاه‌های مختلف داده و شبکه.
شما با کمک سرویس‌های رایانش ابری می‌توانید به‌جای ذخیره کردن فایل‌ها و داده‌ها در سرورها و یا هارددیسک‌های اختصاصی، آن‌ها را در یک پایگاه داده ذخیره نمایند. این ویژگی به شما کمک می‌کند تا در هر مکان و زمانی به برنامه‌های خود دسترسی داشته باشید.
رایانش ابری چیست؟ تعریفی به زبان ساده
رایانش ابری به ساده‌ترین بیان، روشی متفاوت از ارائه خدمات بر بستر اینترنت است. رایانش ابری مجموعه‌ای از امکانات است که دسترسی مستمر به ابزارها و نرم‌افزارها را فراهم می‌کند. یکی از ویژگی‌های چنین خدمتی به‌صرفه بودن خدمت است چرا که کاربر براساس میزان مصرف، هزینه را پرداخت می‌کند. از طرفی زیرساخت نرم‌افزار و مدیریت آن بر عهده شرکت ارائه‌دهنده خدمات رایانش ابری بوده و خریدار، با هزینه گمتر به شکلی باثبات به خدمت دسترسی دارد.
مثال از فناوری رایانش ابری | گوگل درایو
حتما پیش آمده که بخواهید یک فایل را به دوست یا همکاری ارسال کنید و فکر کردید چنین فایلی را چگونه به اشتراک بگذارم. احتمالا به Google Drive هم فکر کردید یا امتحان کردید. گوگل درایو یکی از خدمات گوگل است که به شما کمک می‌کند فایل‌ها و اسناد را در فضایش ذخیره کنید و به اشتراک بگذارید. شما فایل را در گوگل درایو آپلود می‌کنید و به راحتی با دوستتان به اشتراک می‌گذارید. حالا اجازه دهید چند سوال بپرسیم:
آیا شما برای دسترسی به فضای گوگل درایو به دفتر گوگل مراجعه کردید؟
قطعا خیر.
آیا شما برای دسترسی به فضای گوگل درایو محدود به ساعات اداری بودید؟
قطعا خیر.
آیا شما برای نگهداری اسنادتان در گوگل درایو آنتی‌ویروس نصب کردید؟
قطعا خیر.
آیا شما برای آپلود فایل در گوگل هزینه خرید سرور پرداخت کردید؟
قطعا خیر.
آیا شما برای کار کردن به گوگل درایو محدود به کامپیوتر بودید؟
قطعا خیر.
در واقع رایانش ابری هزینه استفاده از خدمات را برای شما کاهش داد و شما با محدودیت کمتر کارتان را پیش بردید. به ابزار محدود نبودید؛ با موبایل، تبلت و لپتاپ به گوگل درایور دسترسی داشتید. همچنین از هرجای دنیا و در هر زمانی به گوگل درایو دسترسی دارید. خیالتان هم از امنیت گوگل راحت است.
در واقع رایانش ابری فرصت است تا ارائه‌دهندگان خدمات، بهتر از قبل به مشتریان خدمت‌رسانی کنند.
مثال از فناوری رایانش ابری | سپیدار ابری
به نرم‌افزارهای حسابداری فکر کنید. شرکتی را فرض کنید که مدیر فروش آن دائما در ماموریت است، این شرکت 3 حسابدار دارد که دو نفرشان در شرکت هستند و یک نفر هم دورکار است. این شرکت یک مشاور مالی هم دارد. از طرفی واحد انبار شرکت در منطقه‌ای خارج از ساختمان مرکزی است. اگر نرم‌افزار حسابداری در سرورهای شرکت نصب شده باشد تمامی افراد برای دسترسی به اطلاعات سیستم نیاز به حضور فیزیکی دارند. در بهترین حالت ناچار هستند از وب‌سرویس یا ابزار ریموت استفاده کنند تا بر بستر آنلاین نرم‌افزار اجرا شود. احتمالا بدانید که چنین ابزارهایی خدمات پس از فروش مناسب ندارند.
حال نرم‌افزار سپیدار ابری (بر بستر رایانش ابری) همواره در دسترس است. مدیر فروش در ماموریت با موبایل از فروش گزارش می‌گیرد، حسابدار چه دورکار و چه حضوری به سیستم دسترسی دارد و انباردار هم با تبلت خروج و ورود انبار را ثبت می‌کند. سپیدار سیستم همواره این نرم‌افزار آنلاین را در دسترس قرار می‌دهد و هیچ محدودیت زمانی و مکانی برای استفاده از نرم‌افزار وجود ندارد. از طرفی سپیدار سیستم زیرساخت‌ها را از جمله (شبکه، سرور، سیستم امنیتی، نیروی IT و…) فراهم کرده تا سازمان مشتری متحمل هزینه‌های زیرساخت نشود. حال که مصادیق رایانش ابری را دقیق‌تر شناختید، خوب است که رایانش ابری را علمی‌تر و دقیق‌تر (البته همچنان ساده) بررسی کنیم.
رایانش ابری چیست؟ استعاره ابر در رایانش ابری
رایانش ابری مدلی از رایانش (Computing) بر پایه شبکه‌ای مانند اینترنت است. این عبارت از دو بخش رایانش و ابر تشکیل شده که بررسی آن جالب است. به سطح ابر نگاه کنید. آیا چیزی که پشت آن است را می‌بینید؟ درونش را چطور؟
در رایانش ابری ما پشت داستان را نمی‌بینیم. یعنی از خدمات بهره‌مند هستیم اما نه سروری می‌بینیم و نه زیرساختی که مسئولیت رایانش را برعهده دارد. اما رایانش در واقع هست و مستمر در حال فعالیت است. سرورها دائما روشن هستند و کار می‌کنند. نیروهای امنیت داده هم دائما مراقب سرورها هستند تا مستمر کار کند و هکر یا ویروس به آن نفوذ نکند. دقیقا مشابه مثال‌هایی که زدیم. کاربران نرم‌افزار سپیدار ابری نمی‌بینند چه سرور، سخت‌افزار، شبکه و نیروهای فنی درگیر هستند تا سپیدار ابری مستمر کار کند. این همان استعاره ابر است.
تعریف موسسه ملی فناوری و استاندارد (NIST) از رایانش ابری:
رایانش ابری، یک مدل برای دسترسی آسان و نامحدود به منابع محاسباتی (رایانشی) مشترک است. این منابع می‌توانند به سرعت، با حداقل تلاش و حداقل تعامل با ارائه‌دهنده خدمت ارائه شوند.
تا اینجا با رایانش ابری و مفهوم آن آشنا شدید. احتمالا متوجه شدید که چرا رایانش ابری برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط جذاب است. این تکنولوژی بهره‌وری سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد چرا که بسیاری از هزینه‌های خدمات را حذف می‌کند. در ادامه به معماری رایانش ابری، مدل‌های آن و مزایای این فناوری برای کسب‌وکارها می‌پردازیم.
نحوه معماری رایانش ابری
معماری رایانش ابری به معنی ارائه خدمات به شکل مجازی‌سازی است. یعنی شما با استفاده از کلود کامپیوتینگ در هر مکانی که باشید تنها با کمک با اینترنت می‌توانید از خدمات این سیستم و شبکه استفاده کنید. شرکت‌های بسیاری از خدمات رایانش ابری در کارهای روزانه خود استفاده می‌کنند که به لحاظ اقتصادی بسیار باصرفه است.
اما معماری رایانش ابری از ترکیب دو معماری تشکیل شده است:
- SOA معماری سرویس‌گرا و
- EDA معماری مبتنی بر رویداد.
در ادامه باید گفت معماری Cloud Computing از دو قسمت Frontend و Backend تشکیل شده است.
انواع سرویس‌های رایانش ابری
چه بخواهیم و چه نخواهیم ما مشتری و کاربر خدمات رایانش ابری هستیم. فقط کافی است از سرویسی مثل Gmail یا Google Drive استفاده کنیم. رایانش ابری مطلوب سازمان‌های بزرگ و کوچک است چرا که به‌صرفه خدمات مقیاس‌پذیر ارائه می‌کند. رایانش ابری مانند تلفن همراه و یا ریزتراشه‌ها فناوری واحدی نیست؛ بلکه یک سیستم متشکل از سرویس‌های مختلف است. رایانش ابری متشکل از سه سرویس زیر است:
نرم‌افزار به عنوان خدمت یا Software as a Service یا SaaS:
کلمه SaaS اولین‌بار در یک مقاله به نام Software as a Service: Strategic Backgrounder آورده شده است که در فوریه سال 2001 توسط بخش تجارت الکترونیک SIIA به‌صورت داخلی منتشر شده است. رایج‌ترین نوع رایانش ابری سرویس SaaS به‌عنوان نرم‌افزار است. در واقع در این سرویس برنامه‌های کاربردی به‌صورت تمام‌وکمال از طریق اینترنت در اختیار کاربر قرار داده می‌شوند. با SaaS دیگر نیازی نیست کاربر نرم‌افزارهای موردنیاز خود را دانلود نموده و سپس روی سیستم نصب کند. با استفاده از این سرویس کاربر می‌تواند در مدت زمانی اندک به نرم‌افزار موردنیاز خود دسترسی پیدا کند. نرم افزار حسابداری آنلاین سپیدار یک نمونه از نرم افزارهای SaaS است.
لازم به ذکر است که نگهداری، عیب‌یابی و تعمیر این سرویس به طور کامل بر عهدۀ شرکت ارائه‌دهنده خواهد بود. علاوه بر این سرویس SaaS شامل صدور مجوز برنامه نرم‌افزاری به کاربر نیز هست. مجوزها به طور معمول برحسب تقاضا و یا از طریق مدل پرداختی ارائه می‌شوند. این نوع سیستم در مایکروسافت آفیس 365 وجود دارد.
فعالان در عرصه صنعت نرم‌افزار بر این باور هستند که نرم‌افزارهای مبتنی بر کامپیوترهای شخصی و محلی عمری نخواند داشت و به‌زودی باید تمامی مصرف‌کنندگان نرم‌افزار به سمت SaaS مهاجرت کنند.
– زیرساخت به عنوان خدمت، Infrastructure as a Service یا Iaas:
خدمات ابری زیرساخت برای بیشتر کسب‌وکارها بسیار جذاب است؛ چراکه دستیابی به منبعی که بتوان داده‌ها را به شکل سنتی در آن ذخیره کرد بسیار هزینه بر است. همچنین خرید تجهیزات موردنیاز شرکت‌ها فرایندی بسیار پیچیده است؛ بنابراین اگر بخواهیم خدمات ابری زیرساخت را تعریف کنیم باید گفت این خدمت دسترسی به منابع رایانشی و به شکل نامحدود است که شرکت‌ها این امکان را دارند که بر مبنای نیاز خود آنچه را می‌خواهند انتخاب نمایند.
شما با داشتن سرویس IaaS یا زیرساخت می‌توانید هزینه‌های خود را مدیریت کنید؛ چراکه باید فقط برای منابع رایانشی، ذخیره‌سازی و شبکه‌ای که استفاده می‌کنید، هزینه بپردازید. در ضمن شما می‌توانید به‌جای پرداخت هزینه بابت اختصاص منابع انسانی به این فعالیت‌ها، از ارائه‌دهندگان خدمات ابری استفاده کنید.
پلتفرم به عنوان خدمت، Platform as a Service یا Paas:
پلتفرم یک محیط برای توسعه و استقرار کامل است. این سرویس به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید همه چیز را از یک برنامه ساده تا برنامه‌های کاربردی و بسیار پیچیده را ارائه نمایید؛ بنابراین سرویس PaaS یا پلتفرم به سازمان‌ها کمک می‌کند تا هزینه کمتری را بابت مجوزهای نرم‌افزار، زیرساخت اپلیکیشن‌ها و یا ابزارهای توسعه پرداخت کنند. سازمان‌ها از این خدمت برای سناریوهایی مثل فریم ورک توسعه و یا هوش تجاری استفاده می‌کنند.
مدل‌های رایانش ابری
ابرها دارای انواع مختلفی هستند که هریک دارای ویژگی‌های متفاوتی بوده و به‌طورکلی متفاوت از یکدیگرند. رایانش ابری به سه دسته تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:
رایانش ابری عمومی
سرویس‌های ابری عمومی بر روی فضای ذخیره‌سازی و سرورها در اینترنت ارائه می‌شوند. اداره این ابرها بر عهده شرکت‌های شخص ثالث است. در این نوع از سرویس مشتری نیازی ندارد تا تجهیزات خاصی بخرد و یا نرم‌افزاری را نصب کند. کاربر نیز با توجه به میزان استفاده از سرور و میزان پهنای باند هزینه موردنظر را پرداخت می‌کند.
شرکت‌های گوگل، آمازون و مایکروسافت سرویس‌هایی ازاین‌دست را ارائه می‌دهند که هزینه بسیار کمی دارد و یا حتی رایگان است. دقت کنید که در چنین سرویسی مسئولیت مواردی مثل هک شدن و یا پاک شدن داده‌ها بر عهده خود کاربر است.
رایانش ابری خصوصی
معمولاً ابرهای خصوصی برای مشتریان خاص تهیه می‌شوند. این مشتریان به طور معمول کسب‌وکارها و سازمان‌ها هستند. سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و کسب‌وکارهای مختلف می‌توانند به‌منظور استفاده انحصاری خود ابرهای خصوصی را میزبانی کنند. زیرساخت ابر خصوصی در دسترس عموم نیست و اگر این فضای ابر خصوصی در دیتاسنتر شرکت دیگری قرار داشته باشد به آن ابر خصوصی برون‌سازمانی گفته می‌شود. امنیتی که در این نوع ابر وجود دارد نیازمند صرف هزینه زیادی است.
رایانش ابری ترکیبی
ابرهای ترکیبی در واقع ترکیبی از دو مدل عمومی و خصوصی هستند. فضای ترکیبی انعطاف‌پذیری بیشتری به کاربر می‌دهد. علاوه بر این منجر به افزایش امنیت و بهینه‌سازی زیرساخت‌ها می‌شود. سازمان‌ها به‌طورکلی ابرهای خصوصی را برای عملکردها و اطلاعات حساس به کار می‌برند و ابرهای عمومی را به‌منظور تطبیق با افزایش تقاضای محاسباتی مورداستفاده قرار می‌دهند. اغلب برنامه‌ها و داده‌ها به‌صورت خودکار بین این دو فضا ردوبدل می‌شود. این کار بدون ملزم کردن سازمان‌ها به کنارگذاشتن امنیت و زیرساخت‌های موجود انعطاف‌پذیری بیشتری در این زمینه در اختیار آن‌ها قرار خواهد داد. رایانش ابری ترکیبی هزینه کمتری نسبت به خصوصی دارد و امکان ترکیب چند سرویس ابری و اینترنتی وجود دارد.
رایانش چند ابری
وقتی یک سازمان از ابرهای متعدد چند شرکت استفاده می‌کند چند ابری اتفاق می‌افتد. وقتی از چندین شرکت ارائه‌دهنده رایانش ابری استفاده می‌کنید می‌توانید عملکردها و ویژگی‌های آن‌ها را با یکدیگر ترکیب نمایید. به عنوان مثال اگر پروژه‌ای حساس در اختیار دارید می‌توانید اجرای آن را بر روی فضایی ابری که دارای ویژگی‌های امنیتی فراوانی است انجام دهید.
مهم‌ترین مزایای خدمات رایانش ابری
همان‌طور که می‌دانید سرویس‌های ابری شامل Iaas، Paas و Saas است که هرکدام مزیت‌های خاص خودش را دارد. از مهم‌ترین مزایای خدمات رایانش ابری می‌توان به افزایش سرعت، مقرون‌به‌صرفه بودن، افزایش کارایی و بهره‌وری و عملکرد مناسب اشاره نمود. همین مزایا این زیرساخت را تبدیل به گزینه‌ای پرطرف‌دار در بین کسب‌وکارها و کاربران عادی نموده است.
همچنین سرویس‌های ابری با داشتن امکان به‌روزرسانی خودکار توانسته‌اند تا محبوبیت زیادی را کسب کنند. در مورد مبحث امنیت هم باید گفت که بسیاری از شرکت‌ها اطلاعات محرمانه خود را در فضای ابری ذخیره می‌کنند؛ چراکه معتقدند افشای اطلاعات معمولاً از طریق کارمندان صورت می‌گیرد.
مهم‌ترین نکات درباره خدمات رایانش ابری
در این قسمت با نکاتی مهم در مورد خدمات رایانش ابری آشنا خواهید شد:
- سرویس‌های مختلفی از طریق رایانش ابری در اختیار کاربران قرار داده می‌شود؛ سرویس‌هایی از جمله سرورها، پایگاه‌های داده، نرم‌افزارهای کاربردی، شبکه و ذخیره‌سازی انواع داده‌ها.
- امکان ذخیره‌سازی، کنترل، مدیریت و بازیابی داده‌ها و اطلاعات از راه دور وجود دارد.
- سرویس‌های رایانش ابری به دو دسته عمومی و خصوصی تقسیم‌بندی می‌شوند. خدمات عمومی با پرداخت هزینه و به‌صورت آنلاین ارائه می‌شوند و سرویس‌های خصوصی فقط برای مشتریان خاص در شبکه ارائه خواهند شد.
- تمامی کارهای سنگینی که به پردازش داده‌ها مربوط است در فضای رایانش ابری انجام می‌شود. این زیرساخت پردازش‌ها و همۀ کارهایی که لازم است روی داده‌ها انجام شود را به کامپیوترهایی بسیار دور در فضای مجازی منتقل خواهد نمود. در نتیجه اینترنت تبدیل به یک فضای ابری می‌شود که به شما امکان دسترسی به فایل‌ها و داده‌های ذخیره شده را در هر نقطه از جهان و در هر ساعت از شبانه‌روز می‌دهد.
سؤالات متداول
مدل‌های رایانش ابری چند دسته هستند؟
مدل‌های رایانش ابری را می‌توان به چهار دسته رایانش ابری عمومی، رایانش ابری خصوصی، رایانش ابری ترکیبی و رایانش چند ابری تقسیم کرد.
انواع سرویس‌های رایانش ابری کدام‌اند؟
- سرویس SaaS یا نرم‌افزار
- سرویس IaaS یا زیرساخت
- سرویس PaaS یا پلتفرم
The post رایانش ابری چیست؟ ساده و کاربری از فناوری رایانش ابری appeared first on سپیدار سیستم.