گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو – مرضیه کوثری: بخش قابل توجهی از درآمد دولت، هرساله از طریق فروش نفت تامین می‌شود و دولت نیز حساب ویژه‌ای روی این منبع درآمدی باز می‌کند؛ غافل از اینکه این منبع درآمد حاصل از فروش نفت ممکن است پایدار نباشد. به عبارت دیگر، تکیه کردن بر منبعی که تحریم‌پذیر است و یک متغیر خارجی محسوب می‌شود، باعث ضربه‌پذیر شدن اقتصاد می‌شود. از همین رو باید به یک درآمد پایدار مانند مالیات روی آورد؛ درآمدی که داخلی باشد و محقق شدن آن از اطمینان بیشتری برخوردار باشد.
متکی شدن به درآمدهای مالیاتی، صرفا به این معنی نیست که میزان و نرخ مالیات افزایش پیدا کند، بلکه در اکثر مواقع تلاش بر این است که اقداماتی صورت بگیرد تا به‌عنوان نمونه فراریان مالیاتی یا افرادی که از حساب شخصی خود به عنوان حساب تجاری استفاده می‌کنند، شناسایی شوند؛ بنابراین طرح این موضوع که دولت باید روی درآمدهای مالیاتی حساب بخصوصی باز کند، به هیچ‌وجه به معنای پول‌ستانی بیشتر از مردم در راستای افزایش درآمد دولت نیست.
درآمدهای مالیاتی از درآمد نفت پیشی گرفت
درراستای افزایش درآمد پایدار دولت، هرساله مقدار درآمدهای مالیاتی در بودجه عمومی افزایش می‌یابد؛ بصورتی که از سال ۱۴۰۰ تاکنون سهم درآمدهای مالیاتی از بودجه عمومی، ۴۰ درصد رشد داشته است. سهم درآمدهای مالیاتی به تفکیک سال به این شکل است که در سال ۱۴۰۰، ۳۲ درصد، سال ۱۴۰۱، ۴۰.۳ درصد و سال ۱۴۰۲، ۴۲.۹ درصد بوده است. در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ نیز سهم درآمدهای مالیاتی از بودجه به ۴۵ درصد رسیده است.
سهم بودجه عمومی از محل فروش نفت که در سال جاری ۴۲.۵ درصد تعیین شد، در لایحه بودجه سال آینده به ۳۷.۵ درصد کاهش یافت؛ بنابراین سهم درآمدهای مالیاتی، هرساله رو به افزایش و سهم درآمدهای نفتی رو به کاهش است. این موضوع به خوبی تصمیم دولت برای حرکت کردن به سمت درآمدهای پایدار را نشان می‌دهد.
مالیات نیز انواعی دارد که هنگام مالیات‌ستانی به آن توجه می‌شود. یکی از انواع مالیات، مالیات مستقیم است که شامل اشخاص حقوقی (شرکت ها)، ثروت و مالیات بر درآمد می‌شود. نوع دیگر آن مالیات غیرمستقیم است که مالیات بر کالا‌ها و خدمات و واردات (گمرک) نیز از این نوع مالیات است.
برطبق اطلاعات منتشر شده از سمت سازمان امور مالیاتی کشور، حدود ۷۴ درصد از میزان پیش‌بینی شده برای مالیات‌های مستقیم در ۹ ماهه سال جاری محقق شده که بیشترین میزان تحقق آن به مالیات بر درآمد بر می‌گردد؛ بطوری که از ۱۲۲ هزار میلیارد تومان، حدود ۱۰۲ هزار میلیارد تومان آن بدست آمده است.
درخصوص مالیات‌های غیرمستقیم، آماری از میزان مالیات بر واردات منتشر نشده است، اما ۸۲ درصد مالیات بر کالا‌ها و خدمات به تحقق رسیده است.
درصورتی که سازمان مالیاتی کشور با همین رویه تا آخر سال پیش برود، امکان تحقق ۱۰۰ درصد درآمدهای مالیاتی وجود دارد. از این رو و باتوجه به روندی که توسط این سازمان پیش گرفته شده، می‌توان گفت وعده‌ای که دولت در سال ۱۴۰۰ داد، مبنی بر اینکه تا سال ۱۴۰۴ وابستگی کشور به درآمد نفت قطع می‌شود، قابلیت تحقق بسیار بالایی دارد.