با فرآیند ثبت معاملات در سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی بیشتر آشنا شوید

صورتحساب الکترونیکی چیست؟

صورتحسابی است که دارای شماره یکتای مالیاتی بوده و مشخصات و اقلام اطلاعاتی آن متناسب با نوع کسب و کار توسط سازمان تعیین و اعلام می‌شود.

صورتحساب الکترونیکی چگونه صادر میشود؟

صدور صورت حساب الکترونیکی توسط پایانه‌های فروشگاهی انجام میشود. همچنین اطلاعات مندرج در این نوع صورتحساب در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره میشود.

سقف مجاز صدور صورتحساب الکترونیکی در یک دوره مالی چقدر است؟

3 برابر فروش اظهار شده در دوره مشابه سال قبل (که مالیات آن به سازمان پرداخت شده یا ترتیب پرداخت آن داده شده) یا 3 برابر معافیت سالانه موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م (هر کدام بیشتر باشد)

راه‌اندازی سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی، یکی از مهم‌ترین اقدامات سازمان مالیاتی در راستای پیاده‌سازی سامانه یکپارچه مالیاتی است. با راه‌اندازی این سامانه که با هدف ایجاد فضای اقتصادی شفاف انجام شد، مودیان موظفند کلیه اطلاعات مربوط به خرید و فروش‌های خود را به همراه اطلاعات هویتی خود و طرف مقابل در سامانه مربوطه ثبت نمایند. بدین ترتیب محاسبات مربوط به مالیات و به ویژه مالیات ارزش افزوده با دقت و شفافیت بیشتری انجام می‌شود. در این نوشته در خصوص قوانین و بخشنامه های مالیاتی قصد داریم شما را با ثبت اطلاعات و نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی آشنا نماییم. با ما همراه باشید.

صورتحساب الکترونیکی چیست؟

بر اساس تعاریف قانون پایانه‌‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، صورتحساب الکترونیکی صورتحسابی است که دارای شماره یکتای مالیاتی بوده و مشخصات و اقلام اطلاعاتی آن متناسب با نوع کسب و کار توسط سازمان تعیین و اعلام می‌شود.

مودیان مشمول این قانون موظفند:

• برای ثبت عملیات فروش خود و صدور صورت حساب الکترونیکی از ابزاری تحت عنوان پایانه‌های فروشگاهی استفاده نمایند. همچنین اطلاعات مندرج در این نوع صورتحساب در حافظه مالیاتی فروشنده ذخیره می‌شود
• اطلاعات خرید و فروش‌های خود را بر اساس ماده 169 ق.م.م در مقاطع زمانی مشخص برای سازمان مالیاتی ارسال نمایند

! نکته

در مواردی که از دستگاه کارتخوان بانکی یا درگاه پرداخت الکترونیکی به عنوان پایانه فروشگاهی استفاده می‌شود، رسید یا گزارش الکترونیکی پرداخت خرید صادره در حکم صورتحساب الکترونیکی است.

خوب است بدانید:

پایانه فروشگاهی شامل هر گونه سخت افزار و یا نرم افزار از جمله رایانه، دستگاه کارتخوان بانکی (pos)، درگاه پرداخت الکترونیکی، گوشی هوشمند یا هر وسیله دیگری است که ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

• دارای حافظه مالیاتی باشد
• امکان اتصال به شبکه‌های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور و سامانه مودیان را داشته باشد
• از قابلیت صدور صورتحساب الکترونیکی منطبق با استانداردهای سازمان مالیاتی برخوردار باشد

حافظه مالیاتی یک ابزار سخت افزاری یا نرم افزاری برای ثبت و نگهداری اطلاعات مندرج در صورتحساب‌های الکترونیکی جهت انتقال آنها به سامانه مودیان است. هر حافظه مالیاتی دارای یک شناسه یکتا از سوی سازمان مالیاتی است.

چه کسانی مشمول صدور صورتحساب الکترونیکی هستند؟

بر اساس بند ج ماده 1 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان کلیه اشخاص حقیقی (صاحبان مشاغل) اعم از صنفی و غیرصنفی و اشخاص حقوقی موضوع فصل‌های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیاتهای مستقیم، مشمول ثبت نام در سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی و یا صدور صورتحساب‌ به ترتیبی که سازمان مقرر می‌کند از طریق سامانه مودیان (حسب مورد) هستند.

! نکته

بر اساس این قانون خرده فروشی‌ها و واحدهای صنفی که مستقیما با مصرف کننده نهایی در ارتباط هستند، علاوه‌بر ثبت نام در سامانه مودیان، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی نیز اعلام شده‌اند. اما استفاده از پایانه فروشگاهی برای مودیانی که مستقیما با مصرف کننده نهایی ارتباط ندارند الزامی نیست؛ این دسته از مودیان تنها موظفند کلیه صورت حساب‌های خود را به ترتیبی که سازمان مقرر می‌کند از طریق سامانه مودیان صادر نمایند.

معرفی سامانه صدور الکترونیکی صورتحساب

مرجع نهایی ثبت، صدور و استعلام صورت حساب الکترونیکی، سامانه مودیان مالیاتی است. در واقع برای هر مودی در این سامانه یک کارپوشه (حساب کاربری) اختصاصی در نظر گرفته می‌شود؛ که تبادل اطلاعات میان مودیان و سازمان منحصرا از طریق این کارپوشه انجام می­شود.

عضویت در سامانه مودیان از طریق درگاه ملی خدمات مالیاتی (مایتکس) انجام می‌شود. برای این کار باید مراحل زیر را طی نمایید:

• ثبت نام و ورود به مایتکس با استفاده از نام کاربری و رمز عبور
• انتخاب گزینه “عضویت در سامانه مودیان و ایجاد کارپوشه”

به این ترتیب به سامانه مربوطه هدایت شده و می‌توانید مراحل عضویت را طی نمایید.

کارپوشه مودیان مالیاتی

کارپوشه مودی یک حساب کاربری اختصاصی در سامانه مودیان است که کلیه اطلاعات درآمدی او با استفاده از هر گونه سخت‌افزار یا نرم‌افزار اعم از رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه‌های ابری یا هر وسیله دیگری که حافظه مالیاتی به آن متصل شده باشد، به سامانه مودیان منتقل می‌شود. مودیان می‌توانند علاوه‌بر پیگیری فرآیندهای مالیاتی پرونده خود، درخواست‌های خود را نیز به سازمان اعلام نمایند.

فعال بودن کارپوشه مودی در سامانه مودیان به معنای آن است که مودی مذکور از نظر سازمان مالیاتی شرایط لازم برای دریافت مالیات و عوارش ارزش افزوده از خریداران را دارد.

نحوه صدور صورتحساب الکترونیکی مالیاتی

فرآیند کلی ثبت معاملات و صدور صورتحساب‌ها به منظور محاسبه مالیات ارزش افزوده برای مودیان به شرح زیر است:

• فروشنده صورتحساب الکترونیکی را از طریق پایانه فروشگاهی و یا ثبت مستقیم فروش در سامانه مودیان صادر می‌کند
• در صورتی که خریدار مصرف کننده نهایی نبوده و خود عضو سامانه مودیان باشد، صورتحساب صادره به صورت خودکار به کارپوشه وی در سامانه مودیان منتقل می‌شود

نکته: مبالغ پرداختی به صورت خودکار به عنوان اعتبار مالیاتی خریدار در سامانه ثبت می‌شود.

• خریدار ظرف مدت 30 روز از تاریخ درج صورتحساب الکترونیکی در کارپوشه خود می‌تواند صورتحساب را مشاهده و تایید یا رد نماید

نکته: عدم اظهارنظر خریدار ظرف مدت مذکور به معنای تایید صورتحساب مربوطه است.

• در پایان هر دوره سه ماهه، بدهی مالیات بر ارزش افزوده مودی توسط سامانه محاسبه می‌شود.

نکته: در صورتی که مالیات فروش مودی بیشتر از مالیات خرید (اعتبار مالیاتی) وی باشد، مودی موظف است بدهی مالیات بر ارزش افزوده خود را به ترتیبی که سازمان تعیین می‌کند، به حساب سازمان واریز کند. اما در صورتی که مالیات فروش مودی کمتر از مالیات خرید (اعتبار مالیاتی) وی باشد، یا به بیان دیگر، مودی بابت ارزش افزوده پرداختی از سازمان طلب داشته باشد، سازمان موظف است با رعایت ترتیبات قانونی مربوطه مابه التفاوت را به مودی مسترد کند.

خوب است بدانید:

کاربرد سامانه مودیان تنها در جهت شفافیت و تسهیل در محاسبه مالیات ارزش افزوده نیست؛ بلکه سازمان مالیاتی می‌تواند از طریق تطبیق اطلاعات درج شده در این سامانه با درآمدهای ابرازی مودی در اظهارنامه عملکرد وی، نسبت به تعیین درآمد واقعی و محاسبه و مطالبه مالیات اقدام نماید.

مهلت تایید صورتحسابهای الکترونیکی

بر اساس تبصره بند ب ماده 5 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، مودیان 30 روز مهلت دارند نسبت به پذیرش و یا عدم پذیرش صورتحسابهای صادره اقدام نمایند. پس از انقضای این مهلت صورتحساب الکترونیکی صادره، تایید شده در نظر گرفته می‌شود.

جرایم عدم صدور صورتحساب الکترونیکی

بر اساس مواد 8، 9 و 22 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان در صورتی که مودیان به هر نحو از صدور صورتحساب الکترونیکی خودداری نمایند، مشمول جرایم زیر خواهند شد:

• عدم پذیرش اعتبار مالیاتی
• حسابرسی مالیاتی برای دوره‌های مربوطه و تعلق جرایم مربوطه متناسب با قانون مالیاتهای مستقیم
• تعلق جریمه نقدی معادل 10% مجموع مبلغ فروش انجام شده بدون صدور صورتحساب الکترونیکی یا 20,000,000 ریال، هر یک که بیشتر باشد

همچنین در صورت عدم عضویت مودی در سامانه مودیان، عدم استفاده از پایانه فروشگاهی، عدم استفاده از حافظه مالیاتی، استفاده از حافظه مالیاتی متعلق به سایر مودیان، یا واگذاری حافظه مالیاتی خود به دیگران، جرایم زیر را به دنبال خواهد داشت:

• معادل 10% مجموع مبلغ فروش انجام شده از آن طرق یا 20,000,000 ریال ، هر یک که بیشتر باشد
• محرومیت از اعمال معافیت‌های مالیاتی، نرخ صفر و مشوقهای موضوع قانون مالیات‌های مستقیم در همان سال مالی

!! هشدار

بر اساس ماده 24 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، در مواردی که مودیان مشمول ثبت نام در سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی تکالیف خود را مطابق قانون انجام ندهند، سازمان مالیاتی مراتب تخلف را به مرجع صادر کننده مجوز فعالیت واحد متخلف اعلام می‌کند. مرجع مذکور مکلف است حداکثر ظرف مدت یک هفته از اعلام سازمان، نسبت به اخطار کتبی به واحد متخلف اقدام کند. چنانچه واحد مذکور ظرف مدت 10 روز از تاریخ دریافت اخطار، نسبت به عضویت در سامانه مودیان و صدور صورت حساب الکترونیکی اقدام نکند، برای بار اول به مدت 2 هفته و برای بار دوم از 2 تا 6 ماه با اعلام مرجع صدور مجوز، توسط نیروی انتظامی، و در مورد کسب و کارهای مجازی، توسط کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه، تعطیل یا مسدود خواهد شد.

در صورتی که پس از گذشت 15 روز، مرجع صادرکننده مجوز تعطیلی واحد متخلف را به نیروی انتظامی یا کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه ابلاغ نکند، سازمان مالیاتی راسا تعطیلی واحد متخلف را به نیروی انتظامی یا کارگروه مذکور ابلاغ می‌کند. در این صورت، مرجع صادرکننده مجوز، با متخلف در پرداخت مالیات و جریمه‌ها مسئولیت تضامنی خواهد داشت.

سقف مجاز صدور صورتحساب الکترونیکی

تا اینجا با مراحل ثبت معاملات و صدور صورتحساب به صورت الکترونیکی در سامانه مودیان آشنا شدیم. اما آیا هر مودی در هر دوره مالی به هر میزان تمایل داشته باشد، می‌تواند صورتحساب صادر نماید؟

خیر – سازمان مالیاتی در ماده 6 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان سقف مجاز صدور صورتحساب الکترونیکی را برای مودیان مختلف به شرح زیر اعلام نموده است:

واحدهای دارای سابقه مالیاتی

برای واحدهای اقتصادی دارای سابقه مالیاتی، جمع صورتحساب‌های الکترونیکی صادره در هر دوره مالیاتی نباید بیشتر از 3 برابر فروش اظهار شده وی در دوره مشابه سال قبل (که مالیات آن به سازمان پرداخت شده یا ترتیب پرداخت آن داده شده) یا 3 برابر معافیت سالانه موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م (هر کدام بیشتر باشد) شود.

به عنوان مثال در صورتی که درآمد ابرازی مودی در دوره مشابه قبلی 100 واحد باشد و مودی تنها 50% مالیات متعلق به آن را پرداخته باشد (یا ترتیب پرداخت آن را داده باشد) در این دوره تنها می‌تواند معادل 50% از سه برابر فروش دوره قبل (مشروط بر اینکه این مبلغ از 3 برابر معافیت سالانه موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م بیشتر باشد) صورتحساب صادر نماید.

واحدهای تازه تاسیس یا فاقد سابقه مالیاتی

برای واحدهای تازه تاسیس یا واحدهای فاقد سابقه مالیاتی، جمع صورتحساب‌های الکترونیکی صادره در هر دوره مالیاتی نباید بیش از 3 برابر معافیت سالانه موضوع ماده ۱۰۱ ق.م.م باشد.

به عنوان مثال یک واحد اقتصادی تازه تاسیس در دوره‌های فاقد سابقه مالیاتی در سال 1401 تنها می‌تواند تا سقف 1,188,000,000 ريال صورتحساب صادر نماید.

بر اساس بند پایانی جز 5 بند الف تبصره 12 قانون بودجه 1401، سقف معافیت مالیات سالیانه مستغلات اشخاص فاقد درآمد و مالیات بر درآمد مشاغل موضوع مواد 101 ق.م.م برای سال 1401 معادل مبلغ 396,000,000 ریال است.

شرط صدور صورتحساب الکترونیکی بیش از سقف مجاز

در صورتی که مودی بخواهد در یک دوره مالیاتی بیش از سقف مجاز تعیین شده صورتحساب صادر نماید، باید یکی از اقدامات زیر را انجام دهد:

• پرداخت مالیات بر ارزش افزوده متعلقه
• تعیین ترتیب پرداخت بدهی مالیاتی
• ارائه وثیقه معادل میزان بدهی مالیاتی

در صورتی که مودی از سقف مجاز صدور صورتحساب عبور نماید، به صورتحساب الکترونیکی صادر شده توسط او اعتبار مالیاتی تعلق نمی‌گیرد. این مسئله توسط هشدارهایی به اطلاع او و طرف مقابل خواهد رسید.

مشوق ها و مزایای صدور صورت حساب الکترونیکی

صدور صورت حساب الکترونیکی مشوق‌ها و مزایایی برای مودی به دنبال دارد. این مزایا که در مواد 17 تا 21 قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان ذکر شده‌اند، عبارتند از:

• انتقال خرید و فروش‌ها به سامانه معاملات فصلی
• تخفیف در ارزش افزوده قابل پرداخت
• پرداخت جوایز نقدی به مصرف کنندگان نهایی
• پذیرش اظهارنامه مالیات بر عملکرد بدون رسیدگی

انتقال خرید و فروش ها به سامانه معاملات فصلی

صورتحساب‌های الکترونیکی ثبت شده در سامانه مودیان به منزله ثبت آنها در سامانه فهرست معاملات موضوع ماده (۱۶۹) ق.م.م است؛ در نتیجه فروشنده و خریدار تکلیف اضافی در این مورد نخواهند داشت.

تخفیف در ارزش افزوده قابل پرداخت

در پنج سال اول پس از استقرار سامانه مودیان، صاحبان مشاغل مشمول ثبت نام در سامانه مودیان، در صورتی که نسبت به ثبت نام و صدور صورتحساب الکترونیکی همکاری نمایند (فروش­های خود را با استفاده از پایانه فروشگاهی انجام داده و کالاها و خدمات مورد نیاز خود را از واحدهای اقتصادی عضو سامانه مودیان خریداری کنند)، معادل 20% مالیات بر ارزش افزوده‌ای که مودی در هر دوره به سازمان پرداخت می‌کند یا 1% فروش وی (هر کدام کمتر باشد)، حداکثر تا سقف 60,000,000 ريال در هر دوره مالیاتی، از ارزش افزوده دوره بعدی وی (و در صورتی که بیش از مالیات آن دوره باشد، دوره‌های بعد از آن) کسر می‌شود.

! نکته

پاداش مودیانی که طبق قانون، مشمول ارزش افزوده نیستند، از مالیات عملکرد آنها در همان سال کسر می‌شود. پاداشی که به این مودیان تعلق می‌گیرد، از 50% مالیات عملکرد ابرازی آنان بیشتر نخواهد بود.

پرداخت جوایز نقدی به مصرف کنندگان نهایی

اشخاص حقیقی (مصرف کنندگان نهایی) که خریدهای خود را از فروشندگان مجهز به پایانه فروشگاهی و از طریق شبکه پرداخت بانکی انجام می‌دهند، از هر 10 صورتحساب الکترونیکی صادره توسط پایانه­‌های فروشگاهی، یک صورتحساب را به صورت قرعه کشی برخط انتخاب شده، 2 برابر مبلغی را که خریدار بر اساس آن صورتحساب به عنوان ارزش افزوده پرداخت نموده، به حساب بانکی وی مسترد می‌شود.

! نکته

جوایز اهدایی تا میزان معافیت مالیات بر درآمد حقوق موضوع ماده ۸۴ ق.م.م برای هر شخص در سال از شمول مالیات و تسلیم اظهارنامه مالیاتی مربوط به این جایزه، معاف است.

پذیرش اظهارنامه مالیات بر عملکرد بدون رسیدگی

کلیه اشخاص مشمول قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان، در صورتی که تمامی مقررات این قانون را رعایت کرده و اظهارنامه مالیات بر درآمد خود را بر مبنای اطلاعات مندرج در سامانه مودیان تنظیم و در مهلت مقرر ارائه نمایند؛ اظهارنامه آنان پس از راستی ‌آزمایی از طریق انطباق با اطلاعات موجود در پایگاه داده سازمان و در صورت عدم مغایرت با این اطلاعات، بدون رسیدگی مورد پذیرش قرار می‌گیرد.

پیشنهاد ما

ثبت نام در سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی یکی از جدیدترین تکالیف مودیان مالیاتی است که در راستای برقراری عدالت مالیاتی و شفافیت مالی و پولی کسب و کارها بر عهده آنان قرار گرفته است. جدید بودن این تکلیف از یک سو و اهمیت اجرای آن از سوی دیگر دغدغه‌هایی برای صاحبان کسب و کارها ایجاد نموده است. بر این اساس توصیه ما به شما آموزش مالیات کسب و کارها است که می‌تواند به بسیاری از پرسش‌های شما در این خصوص پاسخ دهد.

پکیج آموزش مالیات کسب و کارهامقاله اصلی