Ctrl/Cmd + P را برای چاپ فشار دهید
یا به صورت PDF ذخیره کنید

مدیر کل محترم دفتر وزارتی

عطف به نامه شماره 13829/1402/الف/ک مورخ 1402/04/26 کانون انجمن های صنفی کارفرمایان موسسات و شرکت های حمل و نقل داخلی کالای کشور (که با شماره 73878 مورخ 1402/04/27 در دبیرخانه وزارتی به ثبت رسیده است)، به آگاهی می رساند؛
به استناد ماده (2) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1400، عرضه کالاها و ارایه خدمات در ایران و واردات و صادرات آنها به استثنای موارد معاف مصرح در ماده 9 قانون یاد شده) با رعایت ترتیبات پیش بینی شده در قانون و دستور العمل های صادره، مشمول پرداخت مالیات و عوارض است. مطابق جزء (13) بند (ب) ماده (9) این قانون، ارایه خدمات حمل و نقل (اعم از بار و مسافر) درون و برون شهری و بین المللی جاده ای، ریلی و دریایی (به غیر از هوایی)، از پرداخت مالیات و عوارض معاف می‌باشد. این معافیت قابل تسری به خدمات جانبی نخواهد بود.

با عنایت به مراتب فوق، چنانچه شرکت های حمل و نقل در ازای دریافت کرایه حمل، اقدام به حمل کالا و بار نمایند، صرف نظر از انعقاد یا عدم انعقاد قرارداد ما به ازای دریافتی ناشی از حمل و نقل، از پرداخت مالیات و عوارض معاف می‌باشد. بدیهی است معافیت مذکور قابل تسری به سایر خدمات جانبی حمل و نقل نخواهد بود.

لازم به توضیح است اولاً: مطابق نص صریح جزء اخیر بخشنامه شماره 4531 مورخ 1390/04/04 که به موجب دادنامه شماره 10282 مورخ 1397/08/30 هیات تخصصی اقتصادی، مالی و اصناف دیوان عدالت اداری (ابلاغی طی بخشنامه شماره 200/97/148 مورخ 1397/10/30) مورد تایید قرار گرفته است، «در مواردی که فعالان اقتصادی صرفا وظیفه برنامه ریزی و مدیریت امور حمل و نقل را اجرا و در واقع اقدام به ارایه خدمات مدیریت حمل و نقل نمایند (به عبارتی درآمد تحصیلی آنان مطابق قرارداد منعقده ناشی از حمل و نقل مسافر نباشد)، در این صورت ارایه خدمات مزبور مشمول معافیت قانون مالیات بر ارزش افزوده نمی‌باشد. بنابراین با عنایت به آن که کارمزد صدور بارنامه جدا از درآمد ناشی از حمل و نقل می‌باشد، لذا کارمزد یاد شده مشمول معافیت مطروحه نمی‌باشد.

یادآوری می‌گردد این سازمان به عنوان دستگاه اجرایی، مجری قوانین و مقررات مصوب در مراجع ذی صلاح قانونی بوده و در چهارچوب اصل (51) قانون اساسی و همچنین بند (الف) ماده (6) قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور اختیار حذف یا ایجاد قوانین و مقررات جدید و همچنین توسعه معافیت ها را ندارد.

رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور

وضعیت:
معتبر (دائمی)
مرجع تصویب:
رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور
تاریخ صدور:
1402/06/08

تفکیک حیاتی در مالیات حمل‌ونقل:
معافیتِ حمل vs مالیاتِ بارنامه

سازمان امور مالیاتی در بخشنامه جدید ۲۰۰/۹۹۲۴/ص آب پاکی را روی دست شرکت‌های حمل‌ونقل ریخت: «کارمزد صدور بارنامه» و «خدمات مدیریت حمل» مشمول ۹٪ ارزش افزوده است و معافیت بند ۱۳ ماده ۹ شامل آن‌ها نمی‌شود.

⚖️ کالبدشکافی حقوقی: مرز باریک معافیت و مالیات

طبق بند ۱۳ ماده ۹ قانون دایمی ارزش افزوده، «ارایه خدمات حمل‌ونقل» معاف است. اما این بخشنامه با استناد به رأی دیوان عدالت اداری (دادنامه ۱۰۲۸۲)، یک اصل کلیدی را روشن می‌کند:

  • ماهیت اجرایی (معاف): اگر درآمد ناشی از “جابجایی فیزیکی کالا” باشد (کرایه حمل خالص).
  • ماهیت مدیریتی (مشمول): اگر درآمد ناشی از “برنامه‌ریزی، صدور بارنامه، حق کمیسیون و مدیریت لجستیک” باشد.
⚠️ هشدار حسابداری: کارمزد صدور بارنامه (که معمولاً درصدی از کرایه است)، درآمدی جداگانه محسوب شده و ۱۰۰٪ مشمول مالیات و عوارض است.

📊 جدول تفکیک خدمات حمل‌ونقل (ملاک تشخیص ممیز)

نوع فعالیت / درآمد وضعیت ارزش افزوده استناد قانونی
حمل فیزیکی کالا (کرایه حمل راننده/شرکت) ✅ معاف (۰٪) جزء ۱۳ بند ب ماده ۹ قانون دایمی
کارمزد صدور بارنامه (حق کمیسیون) ❌ مشمول (۹٪) بخشنامه ۲۰۰/۹۹۲۴/ص
خدمات مدیریت حمل‌ونقل (بدون جابجایی) ❌ مشمول (۹٪) رأی هیات تخصصی دیوان (۱۰۲۸۲)
سایر خدمات جانبی (بسته‌بندی، انبارداری و…) ❌ مشمول (۹٪) عدم تسری معافیت (ماده ۲)

🛠️ راهکار عملیاتی: نحوه صدور صورتحساب در سامانه مودیان

برای جلوگیری از رد دفاتر و جریمه کتمان درآمد، شرکت‌های حمل‌ونقل باید در سامانه مودیان صورتحساب‌های خود را به روش زیر تفکیک کنند:

  1. شناسه کالا/خدمت حمل: برای مبلغ کرایه حمل استفاده شود (نرخ صفر/معاف).
  2. شناسه خدمت صدور بارنامه/مدیریت: برای مبلغ ۴٪ یا ۱۰٪ کمیسیون استفاده شود (نرخ ۹٪).
💡 نکته طلایی: اگر قرارداد شما “فول سرویس” است، باید در متن قرارداد و فاکتور، سهم “مدیریت” و سهم “حمل” را تفکیک کنید؛ در غیر این صورت کل مبلغ قرارداد مشمول ریسک مالیاتی خواهد بود.